En canto ás eleccións ao Parlamento de Vitoria-Gasteiz, na última década Gipuzkoa situouse entre os outros dous países: máis cambios que en Bizkaia, pero lonxe das fluctuaciones das relacións de forza en Álava. As alternancias ocorridas en Gipuzkoa, iso si, foron entre o PNV e EH Bildu, quedando o Partido Socialista nun segundo plano desde hai moitos anos nos votos autonómicos.

Si miramos un pouco de perspectiva, temos que lembrar que en 2012 o recentemente nado EH Bildu gañou as eleccións autonómicas en Gipuzkoa, a pesar de que quedou case igualado co PNV (cada un obtivo o 31% dos votos). Desde entón, os nacionalistas impuxéronse nas eleccións autonómicas: con diferenza en 2016, no contexto da creación de Podemos e da redución de EH Bildu, e de novo case igualados na última cita de 2020 –un 36% dos votos nacionalistas e un 35% de coalicións independentistas–. Non hai que esquecer que o contexto da última elección autonómica foi moi especial e que a participación foi a máis mínima de todos os tempos, o 52% en Gipuzkoa.

Prevese que en A21 refórcense as tendencias do último ciclo electoral neste país: o auxe de EH Bildu e a diminución dos resultados dos nacionalistas vascos. Pero a clave será constatar até onde chegan estas dúas tendencias, é dicir, a diferenza entre ambas as partes. Porque as enquisas dan por suposto o triunfo de EH Bildu no país, pero os resultados das eleccións de 2023 tamén suxiren que en Gipuzkoa a diferenza entre EH Bildu e o PNV pode incrementarse, a diferenza dos votos autonómicos da última década.

Co 70% dos votos obtidos polos dous partidos nacionalistas, o resto de espazos políticos móstranse débiles no país, aínda que a súa achega é fundamental para os dous partidos principais. A pesar de que o PSE-EE ten unha gran influencia desde o punto de vista da gobernabilidade, a análise dos resultados electorais sitúa ao partido en mínimos nas dúas últimas convocatorias, con cerca do 12% dos votos obtidos. Si nos votos do domingo repítense estes resultados, estariamos ante unha situación estrutural do Partido Socialista. Doutra banda, si a resultados da área fragmentada denominada esquerda confederal teñen a súa importancia desde o punto de vista dunha gobernabilidade alternativa, en Gipuzkoa prevense resultados moi escasos. A última cuestión será a participación, xa que o domingo se verá si a participación de hai catro anos foi unha excepción ou, pola contra, unha mostra dunha tendencia á baixa desde hai anos. Superar o 60% da participación será unha barreira simbólica.