"Sabíase que no cemiterio de Begoña estaban enterradas as persoas que faleceran durante a Guerra Civil, a maioría de forma individual, pero non había documentación sobre esta tumba común". Así se desprende do escrito da Sociedade de Ciencias Aranzadi no que se dá a coñecer o achado do cemiterio de Begoña en Bilbao. Baixo o proxecto Begoñako Argia, que lidera a asociación, descubriuse hoxe a maior fosa común da guerra de 1936 coñecida na CAV, e unha das máis grandes do País Vasco. Acháronse os restos de 46 persoas, "das cales 42 son combatentes e milicianos", segundo dedúcese das orellas e chapas dos cintos achados na fosa.

A fosa común atopada consta de catro apartados. Nos dous primeiros tramos foron enterrados dous cadáveres, un de boca arriba, e "polo menos un deles presentaba signos de morrer executado –o buraco de bala no cranio e as mans atadas ás costas–". Segundo Aranzadi, tres deles poderían ser enterrados nunha sepultura común, segundo o rexistro do cemiterio da localidade. "A cuarta non está no rexistro, pero nese mesmo lugar tiña unha lápida". Segundo a asociación, polo menos dúas deles serían de bando sublevado e serían executados probablemente polos republicanos poucos días antes de que os franquistas tomasen Bilbao.

No terceiro e cuarto apartado da sepultura acháronse 17 e 25 restos humanos, respectivamente. O material atopado xunto aos restos humanos indica que todos eles serían soldados e milicianos que loitaron pola Segunda República. No terceiro corpo foron enterrados boca abaixo e no cuarto, boca arriba e boca abaixo.

Xunto aos restos achados na fosa atoparon moedas, chisqueiros, lapis, peites, coitelos, botóns, botas, munición, chapas de soldados e algunha orella de cinto, entre outros obxectos.

O proxecto Begoñako Argia púxose en marcha o pasado mes de outubro e no seu interior foron desobedecidos os restos de máis de 2.200 persoas. "Froito destes traballos e da documentación previa, sabiamos que en Begoña había restos de persoas mortas durante a Guerra Civil, algunhas delas xa foran desobedecidas, tanto no proxecto Begoñako Argia como antes. A maioría estaban enterrados individualmente e todos tiñan a documentación no rexistro do cemiterio". Con todo, non había documentación sobre a fosa común que se atopou nas últimas semanas.

O achado e as súas conclusións presentáronse este mércores no Concello de Bilbao coa presenza de Juantxo Agirre, director xeral da Sociedade de Ciencias Aranzadi, Juan Mari Aburto, alcalde de Bilbao, e Beatriz Artolazabal, conselleira de Igualdade, Xustiza e Políticas Sociais do Goberno Vasco.

Mostras de ADN

Aranzadi informou de que o Instituto Gogora levará a cabo probas de ADN a todos os restos exhumados e contrastaraos co ADN dos familiares das vítimas da Guerra de 1936 enterrados no cemiterio de Begoña.

Neste sentido, Artolazabal fixo un chamamento aos familiares dos falecidos en defensa de Bilbao para que se acheguen a informar o Instituto Gogora.