O clúster realizou durante tres anos unha investigación experimental en cinco clubs deportivos de Álava, Bizkaia e Gipuzkoa, en colaboración con investigadores da UPV/EHU, Urtxintxa e Euskaltzaleen Topagunea.

Unha das conclusións do proxecto é a "necesidade de traballar o deporte como un espazo específico", segundo explicaron os autores do estudo: "No ámbito deportivo pódese completar e enriquecer a base que reciben os mozos para o coñecemento e uso do eúscaro na escola, pero para iso é importante non repetir o modelo escolar como tal, senón adaptalo".

Segundo afirman, "crear as condicións axeitadas para que os novos adestradores e deportistas poidan utilizar máis o eúscaro é unha tarefa prioritaria dos adultos. Os responsables dos clubs teñen a oportunidade de marcar criterios e crear un ambiente no que o equipo deportivo sexa un espazo protexido para o uso do eúscaro". Doutra banda, o equipo deportivo é "un campo de especial relevancia" na vida dos xogadores máis novos, e nesa vivencia colectiva "hai boas oportunidades para traballar e alcanzar xuntos novos obxectivos e retos desde o punto de vista do uso do eúscaro".

O cinco clubs participantes son: En Álava, Zaramaga Pilota Elkartea (Vitoria-Gasteiz), en Bizkaia Aixerrota Boleibol Taldea (Getxo) e Padura Saskibaloi Kluba (Arrigorriaga), e en Gipuzkoa a Real Sociedade Club de Fútbol (Donostia-San Sebastián) e o Zarautz Eskubaloi Taldea (Zarautz).

Adestradores referentes

No acto de presentación, os investigadores de antropoloxía Jone Miren Hernández e Jaime Altuna (UPV/EHU) e o membro do Cluster de Sociolingüística Pablo Suberbiola explicaron as materias impartidas polo proxecto.

Un ámbito que se traballou de forma experimental no proxecto é o da comunicación grupal. "Ter unha boa comunicación entre os xogadores é unha gran vantaxe á hora de obter resultados deportivos. Ademais, permite reforzar o carácter e identidade do grupo".

Para fomentar o uso do eúscaro, din que se necesita "un ambiente axeitado, un ambiente que poña en valor o uso do eúscaro", e que esa creación é tarefa primordial dos responsables dos clubs e dos pais. "A conexión entre eles e os xogadores, por outra banda, fana os adestradores. Para os xogadores máis novos os seus adestradores son referentes moi importantes e teñen unha gran importancia á hora de poder utilizar máis o eúscaro. Nos clubs analizados no proxecto, observouse que a actuación en eúscaro dos adestradores axuda aos xogadores máis novos a falar máis en eúscaro. Na súa práctica en eúscaro, os adestradores empregan con frecuencia a flexibilidade que non se utiliza na escola en determinados momentos, conseguindo unha maior proximidade e confianza cos máis novos".

Doutra banda, seguindo as claves identificadas no proxecto, "ven posibilidades de dar continuidade ao traballo que realiza a escola no ámbito deportivo, pero é importante repensar como se debe facer ese traballo, sen repetir o modelo escolar como se fixo". Neste sentido, os autores do estudo cren que hai posibilidades de potenciar o deporte como "terceiro ámbito", establecendo desta maneira unha relación entre os hábitos lingüísticos e a rúa na escola. "Isto permitiría dar continuidade ao esforzo que moitos nenos e nenas realizaron na escola e aumentar de maneira práctica o seu dereito a utilizar o eúscaro desde o punto de vista da igualdade lingüística".

>>> Resumo do proxecto de acción investigadora "Deporte de modelo D" (PDF)