Na praza, que era o marco perfecto, podían verse centos de persoas. Os arcos que o compuñan e as vivendas vivas que tiña encima dábanlle a forma de cuartel militar, numeradas todas, e dun mesmo balcón.

No centro, dous mozos tocaban unhas táboas de madeira e co seu son conseguían unha maxia especial. Ao escoitalos, a néboa, o bosque e até a soidade animaban aos seus oíntes.

Unha percusión tan peculiar mantiña á multitude en silencio a pesar da choiva.

Terminada a actuación rítmica dos mozos, tomou a palabra un home que levaba unha gran txapela. Era un mozo bastante novo, duns cincuenta anos, delgado e grave, e era evidente que estaba moi nervioso.

Tras o home que expresou a súa gratitude, podíase ver unha gran pancarta na que se dicía: “Benvido a casa”.

Nas súas palabras, referiuse aos vinte anos transcorridos, en varios cárceres das que foi condenado. Lembrou o sufrimento dos seus familiares e amigos e agradeceu o seu apoio e agarimo.

Con bágoas nos ollos, e moi emocionado, terminou unha breve sesión animando ás mulleres e homes que se atopan en cárceres afastados a seguir traballando ata que “cheguen a casa”.

“Aita, aita!”, só o berro dun neno na primeira fila rompeu o silencio antes de que o acto terminase cun aplauso de aplausos.

Unha vez finalizado o acto, a praza foi recuperando a súa imaxe, unha persoa permanecía soa, no centro, inmóbil. Baixo o paraugas negro, un home alto e delgado, bastante maduro, sen deixar de mirar a pancarta.

Parecía reflexionar sobre o que vivira uns minutos antes. Tiña as súas razóns, pois para el a acción non estaba terminada, senón que, pola contra, comezaba a súa verdadeira acción a partir daquel momento conmovedor.

Sabía que o home homenaxeado sufriría en soidade, aínda que agora estivese “en casa”. Debía despedir a moitos descoñecidos que durante vinte anos vía moi lonxe, pero agora xa chegara o momento.

Era certo que tiña un presente novo e anhelado, pero, e o seu futuro? Que facer, onde ir? Antes de ser detido traballara como enxeñeiro, pero agora que, onde traballar, sabía que a empresa desaparecera hai tempo? Moitas preguntas de difícil resposta. Onde empezar a traballar con cincuenta anos, onde?

O home que permanecía inmóbil na praza tivo que responder a esta situación corenta anos antes e no mesmo lugar. Con todo, había unha diferenza notable entre as dúas situacións vividas. O ex presidiario chegou á súa casa co pelo case branco, e el enfrontouse á situación con vinte e tres anos.

O home homenaxeado sufriu durante vinte anos a dureza dos cárceres, no seu lugar, lonxe dos seus familiares, e foi obrigado a servir na Mariña española durante dous anos.

Por iso, o que vivira na homenaxe levábao á súa propia experiencia. Cantas veces lembrara aquela noite na estación de Venta de Baños? Viña de Galicia no último tren, vestido de mariñeiro.

Mariño que regresa á súa terra tras un longo período de vida militar.