- Os datos facilitados polo Departamento de Emprego do Goberno Vasco indican que entre os cidadáns que perciben mal a Renda de Garantía de Ingresos (RGI) apenas hai fraude, e que na maioría dos casos débense a atrasos na tramitación administrativa. Estes pagos adoitan ser devoltos posteriormente. En 2023 pagáronse mal desa maneira 55 millóns de euros. A pesar diso, a cifra é dez veces menor que a da fraude fiscal, xa que na CAV as facendas forais detectaron o ano pasado 616 millóns de euros.
Algúns partidos e medios de comunicación puxeron a punto aos cidadáns que reciben a RGI ao detectar a existencia de numerosos casos de fraude. Pero os últimos datos ofrecidos polo Goberno Vasco demostran que é todo o contrario. É máis, as rendas mal recibidas son en gran parte por culpa da administración.
O vicelehendakari e conselleiro de Economía, Traballo e Emprego do Goberno Vasco, Mikel Torres, respondeu a unha pregunta da portavoz do pp no Parlamento Vasco, Laura Garrido. Segundo este informe, Lanbide pagou 55,5 millóns de euros mal en 2023, fronte aos 28,4 millóns do ano anterior. Por exemplo, o ano pasado só na fraude fiscal, as facendas forais incautáronse de 616 millóns de euros.
O orzamento total da RGI ascendeu a 365 millóns de euros o ano pasado, moi por baixo do destinado a outras partidas. O Departamento de Seguridade, por exemplo, só gasta o dobre do que costa aos ertzainas: 710 millóns de euros.
Coa aprobación o ano pasado da nova lei da RGI, ademais dos recortes, establecéronse controis máis estritos sobre os cidadáns que reciben este ingreso. Ademais, desde 2022 o Ingreso Mínimo Vital (IMI) tamén pasou a ser competencia do Goberno Vasco.
Neste sentido, Torres explicou que o aumento do número de falta de pagamentos foi fundamentalmente polo cobro conxunto de BGDS e RGI, pero non por fraude cidadá, senón pola resolución e aprobación das solicitudes de BGDS que estaban “pendentes”. É dicir, os atrasos e, en consecuencia, os erros de trámite de Lanbide, provocaron esa duplicidade.
“Os pagos indebidos recupéranse de forma gradual a través de distintas fórmulas”, sinala o conselleiro na súa resposta, entre outras, compensados na nómina da RGI ou con devolucións voluntarias, polo que “as débedas se recuperan ao longo do tempo”.
Outro dos motivos polos que a RGI percíbese incorrectamente (60%) é que o cidadán comeza a traballar e que o último pago realízase entre a comunicación e a tramitación, que logo se devolve
A dereita e os medios de comunicación, abanicando a imaxe deformada
Outro dos motivos polos que a RGI percíbese incorrectamente é que o cidadán comeza a traballar (60%) e que o último pago realízase no período de comunicación e tramitación, o que posteriormente se devolve. A morte, a non constitución da unidade familiar, o ingreso de dúas persoas nunha familia, vivir fóra de Álava, Gipuzkoa ou Bizkaia... e outras similares apenas teñen incidencia, son menos do 1%.
Con todo, en máis dunha ocasión suscitouse o debate sobre as sospeitas de fraude da RGI, en moitos casos coa dereita aberta deliberadamente tanto na rúa como nos medios de comunicación. O pp pediu máis medidas de control nas últimas eleccións autonómicas vascas e policiais para evitar unha "fraude", e agora parece que as preguntas de Garrido no Parlamento vasco tamén van na mesma dirección.
Os xornais do grupo Vocento volveron a tratar o tema en profundidade. Na súa portada, O Diario Vasco destaca que o diñeiro que sae á luz "con novas medidas de control" é dobre, e O Correo sinala que "a fraude é dobre".