Moitos vascos esperan a chegada dos sollíos días de verán. “Non é habitual que en maio se faga este tempo”, din algúns, “antes era así”, outros. Os habitantes de Lazkao e Maule non saben imputar ao cambio climático e que non, pero sorprenderon as fortes choivas de primavera do 19 de maio. Como entender os fenómenos atmosféricos? Que é o habitual e que non? Ante a imposibilidade de culpar ás nubes dos danos sufridos, a xente recorre ás autoridades lembrándolles que a responsabilidade lles corresponde.

As autoridades aseguran que son temporais puntuais “anormais” e calculan os danos como feitos illados. Con todo, está a quedar claro que moitos países están a sufrir graves desastres naturais. Están a tomarse as primeiras liñas dos informativos e a aburrida palabra do ascensor sobre o tempo é agora unha preocupación.

O estado de Río Grande do Sur de Brasil está alagado desde finais de abril, aínda que apenas tivo repercusión no noso país. As continuas choivas e as enormes inundacións provocaron a destrución total do Estado: máis de 618.000 persoas perderon a súa casa baixo a auga e centos de habitantes teñen escaseza de auga, electricidade e alimentos. Os últimos datos das autoridades falan de polo menos 154 mortos e 98 desaparecidos, pero sábese que a cifra aumentará, xa que tardarán meses en facer fronte ás consecuencias desta catástrofe “extraordinaria”. O presidente Lula dá Silva advirte que “estas inundacións son un aviso ao mundo. Temos que ter en conta que a Terra nos está reclamando unha reparación”. No Río Grande do Sur alagáronse tres veces en oito meses, é habitual para os cidadáns.

Os habitantes do Caribe están cada vez máis afeitos vivir preocupados pola tempada de furacáns; para maio a casa está a encherse de auga e conserva, xa que a tempada de furacán comeza en xuño e termina en novembro, e as axencias meteorolóxicas han anunciado que este ano lles tocará duro. No Atlántico Norte, no golfo de México e no mar do Caribe, os ciclóns nacen durante estes meses, pero en 2024 a tempada será “moi activa”, xa que se prevé a creación dunha vintena de ciclóns tropicais, dos cales once poderían converterse en furacáns. É unha cantidade importante, pero o que está a ser habitual, entre outras cousas, porque a temperatura da superficie do mar aumentou considerablemente. Isto fai que os ciclóns gañen peso e os furacáns sexan máis perigosos, segundo advertiu o Instituto de Meteorología Insmet desde a sede dA Habana.

Non parece que se acougue a situación. Segundo o informe de maio da Organización Meteorolóxica Mundial, o ano 2023 foi o máis cálido de todos os tempos en América Latina e o Caribe, 0,82 graos máis cálidos que a media entre 1991 e 2020. Vivir nestas zonas é cada vez máis arriscado e tanto a cidadanía como os expertos están a esixir forza e recursos para previlo. Os protocolos de xestión dos desastres “pouco frecuentes” están obsoletos; si non se pon protocolos máis realistas ao instante, os cidadáns seguirán morrendo “por factores naturais”.