As persoas que asinamos isto somos moitas nais e pais que fixemos a elección de vivir en eúscaro. Aínda que decenas de quilómetros sepárannos, únenos unha cousa: queremos que os nosos fillos e fillas tamén poidan vivir en eúscaro. Desgraciadamente, nos nosos pobos atopamos moitas dificultades para conseguir este obxectivo. De feito, os nenos e nenas vascoparlantes de entre 2 e 14 anos que viven en zonas castellanoparlantes non adoitan ter fácil falar en eúscaro no parque, na rúa ou na escola. Na escola, precisamente, debería ser prioritario crear zonas respiratorias para nenos e nenas de zonas castellanoparlantes. Pero, en lugar diso, nos centros educativos dispérsase aos nenos e nenas vascoparlantes e, en consecuencia, a miúdo fáiselles castellanohablantes, ben porque se siga unha estratexia errónea ou, o que é peor, porque non hai estratexia. Como é posible converter o espazo que debería ser o espazo respiratorio para fortalecer o eúscaro nun centro de transformación?

Co obxectivo de que os nosos fillos e fillas vivan comodamente en eúscaro, matriculámonos nas escolas da Escola Pública e nas ikastolas de Ikastolen Elkartea, confiando en que na medida en que estes centros teñen como misión a promoción do eúscaro, o noso obxectivo estaría garantido. Pero a situación que atopamos nestes centros, lonxe de contribuír á consecución dese obxectivo, afástanos. De feito, no ambiente de recreo dos nosos fillos e fillas, e en gran medida dentro da aula, a lingua que usan os compañeiros e compañeiras é o castelán.

Como consecuencia diso, os nosos fillos e fillas desenvolveron crenzas decepcionantes respecto ao uso do eúscaro, relacionadas co medo aos problemas de integración que lles pode carrexar o non uso do castelán. Os mesmos son os que se sinalan: “Como eu son o único que fala euskera, por non ser diferente, ás veces teño que facelo en castelán” ou “Ama, amigos dixéronme por que non falo en español? Déixasmo?”. Así, recorreuse a falar en castelán ou a non ter (ou poucas) interacción cos que falan en castelán. Padecen tensión lingüística, e iso aféctalles tamén no uso do eúscaro, para o peor dos casos.

UEMA (Mancomunidade de Municipios Euskaldunes) propón en relación ás zonas de aula o seguinte: “Aulas: Neste tipo de espazos, o camiño é o de reunir a nenos e novos euskaldunes en aulas e espazos concretos, xa que, sen dúbida, o efecto antena e motor só é posible a través da creación destes pequenos centros respiratorios. Neste tipo de zonas (…) ocorre o contrario si os falantes de linguas minorizadas mestúranse no marco da lingua e a cultura hexemónica: sempre, sen excepción, desaparece a lingua minorizada”.

Nos centros castellanoparlantes é, por tanto, imprescindible non distinguir, na escola, aos nenos vascoparlantes. Porque en ningún proceso de revitalización prodúcese a confusión dos poucos falantes que están a estender unha lingua entre os usuarios da lingua hexemónica. Ao facelo, ocorre o contrario: a lingua minorizada debilítase. Por tanto, o camiño é crear respiradores funcionais, para que os nosos nenos e nenas vivan en eúscaro con normalidade, sen angustias. Nas aulas que se converterán en zonas respiratorias, o efecto motor e a antena só producirase si os nenos únense.

Con todo, cando pedimos que asociemos aos nosos nenos e nenas con outros vascoparlantes, negáronnos a oportunidade, “en nome dos criterios pedagóxicos, da diversidade e da inclusividad”. Non o compartimos en absoluto. A diversidade e a inclusividad só pódense garantir en castelán? Tamén queremos pluralidade e inclusividad, pero no noso pobo, desde a nosa lingua, o eúscaro. Como en calquera pobo normal.

Quen gana no ámbito lingüístico cos criterios de agrupación actuais? Si un neno vascoparlante diríxese ao castelán, quen o fará en eúscaro? Agora todos salguen derrotados.

Sabemos que en toda Euskal Herria sodes moitos os pais e nais que vivides a mesma situación que nós. Chamámosvos a unirvos a nós. Abramos este debate entre todos, movilizemos aos que teñen a competencia para cambiar a situación. Estamos seguros de que entre todos conseguiremos garantir o dereito a vivir en eúscaro dos nosos fillos e fillas.