Reunión de grandes volumes no Goberno: Convocados polo Departamento de Medio Ambiente, á mesa acudiron os propietarios dos vertedoiros públicos e privados da CAV e os responsables dos sectores industriais que máis residuos depositan nos vertedoiros: Asociación Clúster do Papel de Euskadi, Asociación de Fundidores de Navarra e do País Vasco e Cluster Siderúrxico. Trátase do 17 de febreiro, once días despois da chegada do vertedoiro de Zaldibar, e o 29 de febreiro pecharase o vertedoiro de Mutiloa. Na reunión preténdese dar solución ás 500.000 toneladas de residuos que anualmente destinaban ao vertedoiro de Zaldibar da empresa Verter Recycling 2002 e ás 350.000 que enviaban ao vertedoiro de Mutiloa de Cespa Conten, S.A. Resultado da reunión: "Na actualidade non existe capacidade para seguir vertiendo residuos na cantidade e forma que se realizaba anteriormente", indicou.

O cumprimento das tarefas domésticas recolleitas nesta reunión permitiría que ao tres días os vertedoiros públicos e privados informasen o Goberno Vasco da cantidade de residuos que teñen capacidade de recoller, e ademais da cantidade que recibiron até agora, poderían recibir 440.000 toneladas de residuos máis ao ano, é dicir, a metade dos 850.000 que os vertedoiros de Zaldibar e Mutiloa devoraban cada ano.

A Orde 1556 do Departamento de Medio Ambiente do Goberno Vasco, publicada no Boletín Oficial do País Vasco o pasado 4 de marzo, comeza con toda a información que se facilitou até o momento. A Orde chega cando a sociedade vasca está escandalizada pola forma de xestión dos residuos que emerxeu no vertedoiro de Zaldibar e está a pedir un control, e parece que expón medidas drásticas na primeira lectura.

Que facer con 2,2 millóns de toneladas de residuos non perigosos?

Cada ano deposítanse 2,2 millóns de toneladas de residuos non perigosos nos vertedoiros da CAPV. O Goberno Vasco dá este dato na Orde 1556. En 2018 chegaron aos vertedoiros 2,5 millóns de toneladas de residuos (si cumprísese a lei, nos vertedoiros tiñan que facer o último esforzo para reciclar todas estas toneladas de residuos). De feito, ARGIA obtivo datos oficiais dos residuos que se depositaron en todos os vertedoiros da CAPV en 2018, datos do Goberno Vasco: en devandita lista detállanse os tipos de residuos que se recolleron en cada vertedoiro e os quilos concretos dos mesmos. Para definir o tipo de residuo utilízase o código LER europeo que asigna un número específico a cada tipo de residuo como catalogación estándar.

A Orde do Goberno 1556 establece as seguintes normas aos produtores de residuos non perigosos e aos vertedoiros autorizados para a súa recepción. A orde ten unha vixencia de polo menos 12 meses e o seu obxectivo é reducir a cantidade de residuos que se depositan no vertedoiro. As medidas que adoptou son as seguintes:

– Recepción de residuos autóctonos nos vertedoiros da CAPV. A vertedura dos residuos xerados fóra da CAPV aos vertedoiros da CAPV requirirá autorización especial do Departamento de Medio Ambiente.

– A Orde obriga a queimar lodos da industria do papel. En 2018 foron 102.500 toneladas para as incineradoras cada ano. Os tipos de residuos que expoñen quéimaa en concreto son os lodos de destinte para a produción de papel (LER 030305), lodos de depuración de efluentes (LER 030311) e o rexeitamento do papel residual (LER: 030307). Os papeis impuros teñen unha gran concentración de cloro e ao incineralos producen dioxinas totalmente nocivas para a saúde.

– Outro fluxo de residuos relacionado co sector papelero son os lodos calizos da produción de pasta Kraft (LER 030309), que se poden valorizar materialmente na fábrica de cemento, pero que actualmente non é posible xestionar desta maneira todo o que se xera, e que requirirán dunha autorización especial do Goberno Vasco para o seu depósito en vertedoiro. En 2018 alcanzáronse as 109.000 toneladas.

– Escorias brancas e negras de acería (LER 100201 e 100202). Os vertedoiros non poderán admitilo nin para obras de construción. A Orde obriga a "valorizar" as escorias negras e brancas da industria do aceiro e permite levar ao vertedoiro os restos achados tras a súa valorización. O que a orde di "valorizar" é, na práctica, confundir co formigón nos cementos. O cemento mesturado con escorias utilízase na construción de estradas para nivelar o terreo. Segundo os datos dos residuos depositados nos vertedoiros en 2018, a posta en marcha desta medida suporía unha redución de case 140.000 toneladas anuais de escoria branca e negra de acería nos vertedoiros. Doutra banda, estes residuos son contaminados e xunto co cemento estender a contaminación nos terreos de aquí e de alá.

– Os residuos de construción e demolición poderanse valorizar nas instalacións móbiles, pero o rexeitamento ou “rexeitamento” que quede sen valorizar deberá trasladarse obrigatoriamente ás instalacións fixas autorizadas para a súa maior valorización nas instalacións fixas. En 2018 se vertieron case 130.000 toneladas deste tipo de residuos nos vertedoiros (códigos LER 170101, 170102, 170103, 170107, 170904). O yeso é a materia tóxica que impide a reutilización dos residuos de construción e demolición, e tanto o yeso como o non, conséguese unha valorización moi alta ou case nula destes residuos.

– Os lodos da estación depuradora de augas residuais urbanas deberán ser valorizados e a súa vertedura en vertedoiro requirirá autorización especial do Goberno. En 2018 rexistráronse 7,8 toneladas.

– Areas e porcións de fundición férrea (moldeo en verde) (LER 100906, 100908, 100910). Tamén se expón a súa valorización en cementos para a produción de clínker. Con todo, a Orde indica que o tres plantas cementeiras da CAPV non poden responder á maior parte deste tipo de residuos. En 2018 rexistráronse 111.000 toneladas. Estes residuos tamén necesitan autorización especial do Goberno Vasco para o seu depósito en vertedoiro.

– Vehículos Detallados. Unha vez que os coches se trasladan ao cemiterio dos coches, quítanselles as pezas que se poden reutilizar e, tras pasar por unha especie de prensa, trasládanse ao vertedoiro de forma compacta. A orde establece que "só se admitirán en vertedoiro as fraccións de retirada destes residuos procedentes das instalacións de desmetalización secundaria autorizadas". Pero tamén di que non pode ser rigoroso nesa norma, porque na CAPV non hai capacidade suficiente para valorizar este tipo de residuos. Será necesaria unha autorización especial do Goberno Vasco para levar este tipo de residuos a vertedoiro. En 2018 alcanzáronse as 109 mil toneladas.