Os vascos que vivimos na Comunidade Autónoma Vasca, na Comunidade Autónoma Vasca, na Comunidade Autónoma Vasca ou na Comunidade Foral de Navarra sabemos, ademais do eúscaro, o castelán ou o francés –outras linguas–, e, pola contra, moitos dos que viven no tres ámbitos administrativos mencionados non saben eúscaro, e na CAPV e na NFE polo recoñecemento dos dereitos das persoas euskaldunes, porque non temos obrigación de saber euskera, porque o eúscaro, porque non o facemos, porque o eúscaro, porque o eúscaro, porque o eúscaro, porque o eúscaro non o fai falta de facelo, porque o eúscaro, senón porque o eúscaro, porque o eúscaro, porque o eúscaro non o fai falta de nós, porque o eúscaro, porque o eúscaro, porque o eúscaro, porque o eúscaro non o fai falta de nós, porque o eúscaro, porque o eúscaro, porque o eúscaro non o faga falta de nós.

Mirando as cousas desta maneira, parece que é unha saída que todos os que pisaron á sociedade e foron desprazados do centro á periferia únanse e loitan xuntos para ir aos poucos da periferia cara ao centro, pero queda un pequeno problema nese lugar, que non é un pequeno asunto, senón clave e eixo, e é que os pensionistas sempre van estar, os colectivos LGBT e as mulleres e migrantes, que poden vivir neste mundo normal, pero tamén pode ser tan escaso.

Hai que reivindicar en voz alta e estendida que o eúscaro foi case sempre relegado polas elites do noso país nos últimos séculos, e que esas elites se encartaron á imposición do castelán que se estendeu por Castela no País Vasco peninsular, e que o francés que se estendeu por París púxose en marcha no País Vasco continental –os xogos malvados como o “anel” e similares nas escolas, e nas asembleas ou asembleas, e que o castelán ou as asembleas, e a necesidade de saber o francés non se desenvolveu para ser deputado nas poucas veces.

Na Comunidade Autónoma do País Vasco, por lei, todos e cada un dos cidadáns e cidadás teñen dereito a estudar non só o castelán, senón tamén o eúscaro na Educación Xeral Básica, e, con todo, como é sabido, isto cúmprese nunha medida modesta, e non se toman medidas para subvertirlo. Non sei como non hai máis queixas por non saír do ensino obrigatorio en castelán pero en eúscaro. Sinal de violación xeneralizada?

Que nos vai a cohesionar como sociedade: o concerto económico e a autonomía parcial e o castelán ou o francés?, e o eúscaro non vai ser máis que unha preocupación de quen queremos vivir en eúscaro? De aí pasamos ao status do gaélico escocés ou do bretón en Bretaña. Non é unha solución. O eúscaro non é só unha cuestión de quen queremos vivir en eúscaro.

O recoñecemento dos dereitos das persoas pensionistas, LGBT, feministas e migrantes é importante nun estado democrático, pero a importancia política do eúscaro é outra, e o noso obxectivo debe ser trasladar o eúscaro ao centro, ao centro da nosa sociedade. Debemos pór en valor este enfoque, establecendo as prácticas e lexislacións axeitadas para iso. Os tempus políticos e os lingüísticos van ser diferentes; o acceso ao dereito de autodeterminación pode ser máis rápido que a reeuskaldunización; con todo, ambos son necesarios.

No País Vasco erixido o eúscaro é imprescindible contrapor a xustiza histórica á discriminación inxusta que as elites locais han provocado ao longo da historia ao ouvir ás elites estranxeiras, é dicir, o sometemento e a potenciación do dereito e a finalidade de reeuskaldunizar Euskal Herria, rexeitando as discriminacións.

Si a aprendizaxe do eúscaro non se converte nun dereito e un deber, destruirémonos nos mares francés e español, en menos de décadas.