É unha cuestión ancestral, xa sei, pero hoxe teño que reivindicar de novo a creación dun departamento propio para a EHE. Somos moitos os que defendemos esta iniciativa ao longo dos anos, pero lamentablemente Francia sempre puxo freos no camiño, porque non quere que Lapurdi, Nafarroa Beherea e Zuberoa completen o novo departamento.

Xunto á Revolución Francesa, o 4 de marzo de 1790 iniciouse un plan de ordenación territorial. A unión do tres territorios históricos que historicamente formaron o País Vasco Norte co histórico Bizcondado de Biarno foi o resultado do departamento que entón se denominou Baixo Pirineo. Tivemos que esperar até 1969 para que o nome do departamento fose o actual, os Pireneos Atlánticos.

Nun principio, a capital do departamento foi Nabarrengose, localidade moi próxima a Zuberoa. Pero, máis tarde, tomaron a decisión de que a capital fose Pau. E así é hoxe, porque Pau é a cidade central do departamento e a sede do consello departamental.

O certo é que Ipar Euskal Herria e Biarno son, en realidade, saturados diferentes, en cultura, en lingua propia e en todo. Con todo, as institucións do Estado francés han negado reiteradamente a singularidade de Lapurdi, Nafarroa Beherea e Zuberoa. Está claro que non tiveron en conta que o 66,6% da poboación do País Vasco Norte está no bando da composición dun departamento diferenciado. Así mesmo, un interrogatorio realizado en 2006 aos cargos electos locais lévanos a concluír que o 64% dos litixios do tres territorios históricos están a favor da creación do novo departamento. Parece que na actualidade a postura favorable á separación está ao redor desta cifra.

Alguén podería pensar que defender a idea de departamento propio depende da ideoloxía, pero en realidade non é así. De feito, a denominada Asociación de Electos é unha asociación que agrupa aos conselleiros xerais e rexionais do País Vasco continental, tanto de esquerdas como de dereitas, de calquera ideoloxía. E é así, cando o obxectivo é común, porque os membros de partidos moi diferentes deben traballar de xeito conxunto, porque o seu obxectivo é o mesmo.

E así o fixeron moitos representantes políticos para que Francia atenda a súa petición. Pero parece que o fixeron na comarca. É sabido que Lles Republicains e Rassememblement National están profundamente expostos á mera escoita do tema e que non teñen ningunha intención de atender aos continuos galóns.

E o Partido Socialista? Aí está a clave: No PS hai división de Cristo nesta cuestión. Existen representantes a favor da solicitude, así como en contra. Neste último grupo hai un personaxe que esperta o meu interese: Jean Espilondo. A ex-mera de Anglet, poderiamos dicir que Espilondo é o membro máis xacobino do PS en Iparralde. El mostrouse sempre en contra do recoñecemento da vasquidad e mostra unha actitude firme en contra da nosa lingua oficial. Angelunondo é consciente do que pensa sobre a oficialidade do eúscaro e quizá por iso perdeu os votos municipais de 2014.

En resumo, a pesar das iniciativas mencionadas, é difícil pensar que Ipar Euskal Herria poida votar nunha consulta popular, sobre todo pola falta de vontade das institucións centrais e dos principais poderes franceses. Pero desde aquí quero reivindicar que nunca hai que ceder no camiño cara á creación dun departamento absolutamente necesario para Ipar Euskal Herria. A miúdo, as cousas que parecen difíciles conséguense con acción.