Supoño que o asunto do coronavirus deunos xa dous ou tres leccións sobre os alimentos. O primeiro, situou os alimentos no epicentro da noticia. Advertindo da importancia dos alimentos, e por tanto do sector primario, en calquera economía e sociedade. Porque contar cun sector primario forte é imprescindible para calquera sociedade.

En segundo lugar, púxose de manifesto o despropósito que se produce no mundo dos alimentos. Neste momento estamos a ver que hai problemas para comercializar os produtos locais, que son os alimentos máis seguros desde o punto de vista dos controis sanitarios e que coinciden cos obxectivos das Nacións Unidas. Pola contra, o “sistema” impúxonos a máxima distribución como modelo a seguir. A pesar de que nesas longas colas que temos que facer “obrigatoriamente” para comprar alimentos, temos tempo para pensar na cantidade de plástico, contaminación… que xeran no seu percorrido cando nos traen os alimentos desde o outro extremo do mundo.

En terceiro lugar, tamén se puxo de manifesto a relación entre os poderes públicos e esas grandes divisións dos alimentos. É dicir, a pesar de que estas empresas recibiron moitas subvencións públicas de Europa, de aquí…, os poderes públicos non teñen ningunha autoridade xerárquica, nin neste momento, para esixir a estas empresas que aposten pola produción local. Neste contexto, é certo que algunhas empresas de gran distribución mostráronse dispostas, co apoio do Goberno Vasco, a comercializar algúns produtos. Pero, por suposto, a aposta hai que obedecer ás políticas das Nacións Unidas e reflectir o valor dos alimentos producidos no lugar a un prezo digno.

Doutra banda, nestes tempos de crises está a verse a posibilidade de que a xestión dos hospitais privados pase a mans públicas e a maioría da sociedade considera normal e diría que tamén é necesario traballar esa posibilidade. Con todo, cos alimentos non se “actúa” desde o poder público como un sector e unha actividade que debe ter un carácter estratéxico da sociedade. Non, seguimos coa política de sempre, neste caso seguimos coas políticas e as mensaxes marcadas por Europa. Sen reflexionar.

Facer do aeroporto de Foronda o aeroporto da soberanía alimentaria e o de sempre no sector para o inicio dunha nova economía alimentaria aukera.Lehen é sacar da economía e os mercados dos alimentos un factor público tan importante. Este factor público está desaparecido no mercado alimentario. Aínda que quizá a mellor maneira de axudar ás persoas maiores que se atopan nestes momentos nas residencias sexa ofrecer produtos locais de calidade. Os produtos da zona están desaparecidos nas residencias de anciáns. Por exemplo, o domingo de Pascua, o Aberri Eguna, nas residencias de anciáns de Euskal Herria, nos hospitais, aos traballadores que están a traballar, ou, se lles ofrecemos o cordeiro de Euskal Herria, aos ertzainas, aos bombeiros… que ía pasar? Quizais, dun golpe, desaparecerían os problemas que actualmente teñen os pastores para comercializar os seus cordeiros.

Si, hai que pór semáforos no mercado alimentario para regular o tráfico. Falar da concepción dun mercado social pode achegar todo tipo de solucións, mesmo económicas. Pero para iso, o factor público debe ir pegado no mercado alimentario. Para iso, debemos activar a reflexión sobre a soberanía alimentaria. Porque, do mesmo xeito que ocorre coas máscaras para tapar a cara nos hospitais, a pesar de cumprir con algunhas certificacións e controis, no mundo dos alimentos tamén hai diferentes graos de calidade. E iso é unha gran oportunidade para o produto local.

Penso que esta crise do coronavirus esixe moita lectura por parte dos políticos e a política, tamén por parte dos axentes do sector alimentario e do sector primario. Traer un alimento desde miles de quilómetros ao País Vasco resúltalle moi caro, non só ao empresario que o compra, senón a toda a sociedade, e non digamos á natureza. Cuantiosos danos na vía que fai o alimento.

E a modo de última consideración diría o seguinte: As institucións públicas do País Vasco consignan anualmente un 0,7% nos orzamentos para dar apoio ao “terceiro mundo”. Quizá a mellor maneira de axudar ao terceiro mundo sería axudarlle a comercializar alimentos en Europa pagando prezos dignos á súa produción local. Desta forma, a integración deste factor público na economía nun 0,7% permitiría á economía e ao mercado reorientar o seu impacto social e económico. Si, tamén económico. Porque non sería o primeiro proxecto que nace con impacto social e que a economía e o mercado fan moi viable. No País Vasco tamén temos exemplos.

Empecemos a traballar unha economía nova e con futuro no sector primario, por algo se chama –e así, o sector primario. Temos ante nós a oportunidade de empezar na nova economía que a situación nos demanda. Empezamos?