- Dise que ten xanelas. As súas follas están perforadas e a estas chámaselles xanelas. Chámaselle “fenestrato”, do latín fenestra (“xanela”). Os ingleses chámano “folla perforada” (perforate leaf), os cataláns fulla fenestrada. Nos dicionarios en eúscaro non atopei ningunha referencia nin información respecto diso, e coa lacicada atrebencilla eu mesmo debo propor o nome: folla de follas ou folla con xanelas. Non me negarán que a folla nos ofreza unha xanela máis que dicir que ten un buraco, que non é máis bela!
Si hai máis dunha planta con follas ventanosas, poucas moi poucas. O máis coñecido é o que ten dous nomes en eúscaro: A costela de Adán ou no cerima (Monstera deliciosa).
Trátase dun potente trepador que pode estenderse e estenderse espectacularmente polos troncos e ramas doutras plantas. Provén de bosques tropicais e vive baixo árbores xigantes. Cando é Tiki ten follas enteiras, cardíacas; a medida que se van alargando, as follas son hendido con grandes cortes, de aí o nome do sayetsa de Adán; e cando a planta é grande, follas xigantes, até un metro de diámetro, con gretas moi profundas e xanelas de follas. Este cambio de follas coñécese como heteroblastia. Estas xanelas de follas son buracos limpos, algo máis ou menos grandes, e buscaron a causa desta condición tan escasa nas plantas.
Algúns dicían que eran para protexerse dos parabrisas, como os buracos das pancartas. Outros, que serven para regular a temperatura, comunicando un e outro lado da folla. Outro dicía que a través destes orificios a auga pode chegar máis facilmente directamente á raíz da planta, pensando que si as follas fosen enteiras escorregaríase e afastaríase. Mesmo hai quen di que o camuflaje da folla é unha táctica para desfacer a súa imaxe e non ser tan evidente para os grandes herbívoros.
Pois o di Cristopher Muir, da Universidade de Indiana. No seu artigo, publicado na revista The American Naturalist, explicou o resultado da súa investigación sobre a causa das xanelas foliares do saharauí de Adán, que suxire que as xanelas foliares ou fenestraciones foliares son unha adaptación evolutiva ao factor máis decisivo da zona arboredo na que vive a planta, a escaseza de luz. Di así: “Nas sombras do interior do bosque, as plantas dependen, para realizar a fotosíntesis, da luz brillante imprevista, os chamados ‘poucos raios solares’. Por exemplo, un refacho de vento ou un animal no ceo do bosque ou na canopía pode romper unha rama ou verter algunha árbore e crear unha abertura provisional na cuberta vexetal e introducir luz”. Muir, utilizando modelos matemáticos, mediu que con estas xanelas a planta tiña follas máis anchas co mesmo número de células, e que a luz que se collía e pasaba pola xanela utilizábaa a folla inferior. Así consegue unha subministración de luz máis regular, mellorando a supervivencia e reducindo a tensión.
Estás tenso? Non terás poucas xanelas nas paredes da túa vida?