Formastes parte do movemento antinuclear, pero non quixestes traballar desde a nostalxia.

Non, nin moito menos. Queriamos contar algo que non contaramos, porque cremos que o tema ten o seu peso. Non só polo asasinato de Gladys do Estal, senón porque houbo un movemento moi rico en Euskal Herria, que se pode analizar desde mil bordos. O que pasou non o coñecen as xeracións actuais e nós quixemos facer un traballo de transmisión con esta película.

Como se logrou nos anos 70 unir a tantos axentes e conformar un movemento tan diverso?

Eu creo que a defensa da terra é algo moi importante. Cando un ve perigar a súa vida, á fin e ao cabo, ve perigar a súa vida. Iso move as conciencias da xente. Naquela época as centrais nucleares uníanse a Hiroshima e Nagasaki, e a xente estaba asustada pola catástrofe que se produciu. En Euskal Herria, a idea de instalar tantas centrais nucleares en poucos quilómetros viviámola como unha ameaza. Acendéronse todas as alarmas.

Catro décadas máis tarde, non hai ningunha central en funcionamento.

Tratouse de construír catro centrais nucleares en terras vascas. Pero hai que lembrar que a 50 quilómetros de Baiona había outro e logo Garoña de Burgos tamén está moi preto de Vitoria. Ou os que non se construíron ou se construíron están inmóbiles. Con todo, en Garoña aínda hai residuos e non sabemos que vai pasar con eles. Non hai resposta.

A documental mostra a forza do movemento popular naquela época. Cre que esa forza está mermada?

É difícil dicilo. Comparar situacións moi diferentes non é fácil. As ferramentas tamén son diferentes, as redes sociais non existían e a primeira rúa era para nós a principal fonte de información. Con todo, creo que hoxe en día hai movementos fortes e que dunha maneira pon as alternativas sobre a mesa.

O ecoloxismo é tamén un tema de actualidade.

Si. O movemento antinuclear dá moitas chaves. As formas de protesta foron innovadoras, creativas. Eran movementos asemblearios e non había xerarquía. Hai moita aprendizaxe aí e si traémolo ao presente hai moito que pensar. Os tempos cambiaron e as formas de facelo tamén, pero o pasado sempre ten algo que mostrar.

A loita antinuclear deixara de lado os danos. Un deles é o asasinato de Gladys do Estal.

Foi difícil e para nós foi un reto pór as cousas no seu sitio, non confundir os fíos, entender o que nos gustaría contar non só a nós senón aos demais e manter unha orde no relato. Gladys ten centralidade no documental e quixemos aproveitar a ocasión para reivindicar que o Estado aínda non recoñeceu a condición de vítima. Con todo, na loita houbo outros mortos que tamén lembramos.

Que outro testemuño recollestes no documental?

Entrevistamos a 33 persoas e recollemos imaxes da época. Entón non existía o monopolio da imaxe que hai hoxe, e ademais, podería ser perigoso ter fotos ou sacalas nelas, porque con iso podían saber que participabas nas mobilizacións. Aínda así, temos uns súper 8, uns pequenos tesouros, e completamos a película con testemuños.

Necesitastes moito tempo para completar este traballo?

Empezamos hai tempo, fai uns tres anos. Con todo, este último ano estivemos moi concentrados. As sesións de traballo foron longas e supuxeron un esforzo.

En novembro estreastes o audiovisual en Zinebi, despois fixéstelo en Donostia. Que percorrido realizará a partir de agora?

A partir de agora gustaríanos ofrecelo pobo a pobo e fomentar o debate entre a cidadanía. Temos intención de achegarnos a Sabino ou a min, ou a ambos, si así nolo piden os organizadores. Queremos dar a máxima difusión posible ao traballo.

Acabades de estrealo, no apartado de audiovisuais recibistes o premio Argia. Satisfeito?

Si, estamos moi contentos. Fíxonos moita ilusión recibir o premio. Todo o equipo de traballo agradeceu o recoñecemento. Estamos moi contentos.