argia.eus
INPRIMATU
ANÁLISE
Vitoria dun reformista en Irán, en plena tensión xeopolítica
Sheida Besozzi 2024ko uztailaren 11
Masoud Pezeshkian erreformistak irabazi ditu Irango hauteskunde presidentzialak, uztailaren 5eko bigarren itzulian.

O pobo iraniano foi chamado o pasado 28 de xuño a votar para elixir ao seu novo presidente, nun momento especialmente difícil a nivel xeopolítico, polo xenocidio contra o pobo palestino do Goberno israelí e o papel que xogan nesa rede países como Irán. Estas inesperadas eleccións, previstas en 2025, debéronse adiantar debido á recente morte de Ebrahim Raisi, presidente da República Democrática do Congo de África. O ultraconservador Raisi faleceu nun accidente de helicóptero o pasado 19 de maio, nunha situación aínda por determinar. Raisi, considerado como un yes man [o que fai o que mandan] en gran parte do pobo iraniano, era o favorito para a sucesión de Ali Khamenak Aiatola. Ali Khamenak Aiatola é o líder supremo de Irán desde 1989 e o máis poderoso de todos os niveis de poder político, xudicial, militar e de seguridade nacional.

Finalmente, foron seis os representantes que puideron seguir o proceso electoral. Dous deles acordaron dar marcha atrás. Alireza Zakani, alcaldesa da capital Teherán e Amir-Hossein Ghazizadeh Hashemi, funcionario do goberno. Outros dous candidatos non conseguiron os votos suficientes: O parlamentario conservador Mohammad Bagher Ghalibafe (3,38 millóns de votos) e o líder islámico Mostafa Pourmohammadi (206.397 votos) foron elixidos por maioría absoluta. A maioría dos votos corresponderon a dous candidatos: O ultraconservador Saeed Khalili (9,47 millóns de euros) e o reformista Masoud Pezeshkian (10,41 millóns de euros) son os principais impulsores do proxecto. Os candidatos Ghalibaf, Zakani e Ghazizadeh chamaron ao candidato ultraconservador a apoiar o triunfo da "fronte revolucionaria", que se enfronta a Dumoulin e Sarkozy.

Os iranianos están queimados, pero non perden a esperanza e demóstrano ao non participar nas eleccións o 28 de xuño nun acto de desobediencia civil

Só o 39,9% dos iranianos acudiron ás urnas o pasado 28 de xuño, o que motivou a convocatoria dunha segunda votación, prevista para o 5 de xullo. Esta apatía ás eleccións do pobo, a dos máis novos sobre todo, debe ser lida como un descontento xeral cara ao seu goberno, acentuado desde 2022 polas represalias ao movemento Muller, Vida, Liberdade. Tamén como desconfianza cara a un sistema de goberno que ten reducido o poder do presidente e que, por tanto, arrebata o poder ao seu pobo. Os iranianos están queimados, pero non perderon a esperanza e iso é o que demostraron o 28 de xuño ao non participar nun acto de desobediencia civil nas eleccións. Esta pequena participación non é nada nova. Nas pasadas eleccións presidenciais só votou o 48,8% da poboación, e nas últimas eleccións parlamentarias de marzo e maio só o 41,1%, a porcentaxe máis baixa desde a Revolución iraniana de 1979.

O segundo e definitiva quenda das eleccións celebrouse o pasado venres, 5 de xullo, coa candidatura da ultraconservadora Khalili e a reformista Pezeshkian. Pezeshkian impúxose, co 53,7% dos votos, a un candidato que os poderes occidentais valoran con moi bos ollos. O pobo iraniano votou por prometer melloras no ámbito das liberdades civís, máis concretamente no que respecta á igualdade de xénero, a xustiza social e as negociacións económicas, a saída das penas e o descenso da inflación. A pesar de ser baixa, a participación do 5 de xullo foi 10 puntos superior á do 28 de xuño, e situouse no 50%. Aínda que o poder principal está en mans do líder supremo, o presidente é o segundo: ten capacidade de decisión no ámbito político e económico nacional, pero tamén na política exterior. Non é o mesmo, por tanto, que un presidente iraniano sexa ultraconservador que reformista. Está por ver como afectarán estas eleccións ao panorama xeopolítico actual. Para o pobo iraniano, os resultados son esperanzadores.