- A principal política que define a produción de alimentos en Europa é a Política Agrícola Común (PAC) e o Pacto Verde Europeo está en marcha desde 2019, supostamente, para orientar a economía da Unión cara á sustentabilidade. Aínda que o marco europeo a miúdo vese un pouco afastado, ten unha influencia directa na situación dos agricultores próximos e nas dificultades que teñen no día a día. As baserritarras do movemento Etxaldeko Emakumeak reuníronse e elaboraron un documento para analizar estas políticas europeas e elaborar as súas reflexións e propostas desde a perspectiva das mulleres baserritarras. Todo o documento pódese ler na web do colectivo, pero a compañeira Maritxu Arroio deunos algunhas pinceladas.
Con que propósito elaborastes o documento sobre a PAC e o Pacto Verde?
A PAC é a política máis antiga de Europa orientada ao sector primario, que conta co maior orzamento, polo que ten unha gran influencia co modelo agrario que hoxe en día preside. Esta política e o Pacto Verde que se lanzou en 2019 é importante para nós analizar a importancia que ten o Pacto Verde na vida das mulleres baserritarras e en todo o sistema alimentario e reflexionar colectivamente sobre as súas posibilidades e limitacións.
No informe explícase a reforma de 2017. Cales son as posibilidades e os límites da reforma?
O principal cambio é que agora cada Estado ten a posibilidade de desenvolver o seu propio plan estratéxico. Dalgunha maneira, achega as decisións ao pobo e á terra, ao que vemos a potencialidade, pero, doutra banda, a repartición dos espazos de decisión pode chegar a perder a forza da política común, o risco de enfraquecemento da PAC. O outro cambio fundamental foi a introdución de “ecoesquemas”, que á hora de recibir as axudas, supón tamén vincular os criterios ambientais co diñeiro. Pode ser unha ferramenta interesante, pero como sempre nos atopamos coa agroindustria, que está a facer grandes investimentos para transformar grandes producións cara ao ecolóxico, pero sen cambiar o modelo en nada. En definitiva, esta reforma non altera as regras do mercado, polo que non resolve os verdadeiros problemas do sector primario.
E os Tratados Verdes?
Trátase do marco que se lanzou en 2019 co obxectivo de impulsar unha economía sostible en Europa relacionada co sector primario e a alimentación. É importante porque por primeira vez unha política europea ha tido en conta a preocupación polo clima, o ámbito social, a substitución xeneracional e a importancia da agroecología e os pequenos agricultores. Pero, claro, non cuestiona o modelo capitalista e patriarcal, nin se fai referencia ás mulleres campesiñas. En calquera caso, podería dar a oportunidade de crear e influír nun marco político propio no País Vasco.
Cales serían os seguintes pasos a dar para actuar?
A prioridade é estender o debate do movemento campesiño ao conxunto da sociedade, xa que de non ser así todo o peso ponse en mans dos agricultores. Por iso sacamos o documento para difundir ese debate. O Goberno Vasco debería abrir unha mesa para crear o seu propio plan estratéxico, para debater e pensar: como imos transitar dunha política agraria a unha política alimentaria?