A protección da seguridade dos pacientes parece ser a razón diso. De feito, moitos profesionais non saben euskera e, por tanto, non poderán entender o escrito en eúscaro. Doutra banda, as traducións realizadas polos tradutores profesionais son moi caras. Si as cousas van ben, pode estar listo para 2020, e podemos empezar a facer con tranquilidade o que vimos facendo desde hai tempo: escribir en eúscaro.

Eu non participo en Itzulbide, non o necesito. Para empezar, non perdo o tempo escribindo textos en bilingüe. Escribo en eúscaro ou en castelán, dependendo do paciente. No ámbito da saúde, ese é o bilingüismo: atender ao castellanohablante en pleno castelán e ao euskaldun en pleno euskera. En segundo lugar, porque un tradutor automático non garante a seguridade dos pacientes, senón que pode pór en cuestión. Pola contra, o estándar aceptado en todo o mundo é a paridade lingüística entre traballadores e usuarios. Por último, porque para facer fronte a iso propuxéronse os circuítos do eúscaro. Itinerarios protocolizados desde a atención primaria á especializada, identificando e aglutinando ao persoal euskaldun, co fin de ofrecer o servizo en eúscaro na súa totalidade, así como nas relacións escritas. Os perfís lingüísticos non garanten actualmente a atención sanitaria en eúscaro, a falta de circuítos. Os circuítos poden garantir a historia clínica en eúscaro, combinando a calidade da atención, a seguridade dos pacientes, a equidad e a xustiza lingüística.

Aínda que Osakidetza non desenvolveu as traxectorias suficientes, vese obrigada a dar resposta á demanda dos profesionais e da cidadanía, sen axitar aos castellanoparlantes. De feito, varios médicos de hospitais comezaron a redactar en eúscaro os partes de alta hospitalaria, sen o permiso da dirección. Por tanto, a súa resposta será un tradutor automático: a partir de agora, os profesionais da saúde vascoparlantes poderán escribir en eúscaro sen molestar a ninguén, sempre que o escrito sexa traducido ao castelán.

De todos os xeitos, éncheme de satisfacción e orgullo os esforzos de Osakidetza. O que ninguén conseguiu, conseguirémolo os vascos. Os anglosaxóns inventaron a ecografía e a resonancia magnética. Foron eles os que realizaron os primeiros ensaios clínicos controlados, os que inventaron os antibióticos, as vacinas, a antisepsia. O sistema de saúde nacional, universal e gratuíto foi o seu autosatisfacción, como medicamento baseado na evidencia. Pero a pesar de ser ricos, a pesar de ser o grupo de falantes máis forte do mundo, non foron capaces de desenvolver un tradutor automático no ámbito da saúde. Non o usan, nin o ven necesario, e moito non acéptano. Pero non eran os primeiros en dar a volta ao mundo, senón Elkano. Outra cousa é si deulla ou non para o noso beneficio. Como Elkano, e a cambio de pouco diñeiro, utilizaremos un tradutor automático por primeira vez no mundo da sanidade. Hai que ver si é para o noso ben ou non. Pero, sen dúbida, conseguiremos unha cousa: permitirásenos o dereito a escribir en eúscaro, sabendo que o eúscaro nunca será obrigatorio, nin facelo en eúscaro co paciente. Non imos molestar a ninguén na nosa beira. A curto prazo, calmante para escribir en eúscaro; a longo prazo, hipnótico prexudicial. Que dean a volta ao mundo para estar no mesmo sitio. Do mesmo xeito que o de Elkano, un gran esforzo de baixo nivel de renda.