- En Vitoria, onde vive o 75% da poboación alavesa, a lista de EH Bildu é a que máis votos recibe, e o PNV, que tiña alcaldía, queda en cuarto lugar tras o PSE e o PP. As eleccións forais de Álava foron gañadas polo PNV, pero deixando 10.000 votos no camiño, sacando un só escano a EH Bildu e perdendo a súa maioría absoluta co PSE. EH Bildu gañou as eleccións en catro do sete municipios máis poboados de Álava, dous o PNV e outro o PSE. En xeral, a competencia entre EH Bildu e o PNV impúxose nas eleccións municipais e forais de Álava. A gran abstención xogou un papel importante nos resultados.
As enquisas prevían que en Vitoria a competencia ía ser entre o PNV e EH Bildu, pero finalmente foi entre EH Bildu e o PSE. A lista de Rocío Vitoria gañou grazas á diferenza de apenas 1.000 votos; EH Bildu conseguiu 7 concelleiros e o PSE 6 (igualando o número de concelleiros de 2019); tamén conseguiron 6 votos o PP (gañando un) e o PNV (perdendo un), aínda que quedaron un pouco máis abaixo. A coalición de Podemos conseguiu 2 concelleiras.
Municipios principais
Tamén en Laudio e Agurain EH Bildu quitou o primeiro posto ao PNV, volvendo os resultados en ambos polo lado moi pequeno: En Laudio a coalición obtivo 29 votos e 7 concelleiros máis que o PNV, e o PNV 6, en Agurain obtivo 55 votos e unha diferenza dun concelleiro. Amurrio foi o único gran municipio no que o PNV logrou manterse, repetindo os resultados de 2019 (PNV 8; EH Bildu 7). En Iruña de Oca todo segue igual: PSE conseguiu 4 concelleiros, PNV 3 e EH Bildu 2. En Oyón, o municipio máis poboado da Rioxa Alavesa, produciuse unha espectacular revolución: EH Bildu conseguiu 5 concelleiros gañando 3 e converteuse na primeira forza. En Alegría-Dulantzi o PNV foi o primeiro candidato (5 concelleiros), gañando á candidatura independente (4).
[[estreito gráficos eleccións 2023 concellos álava estreito]]
No condado de Treviño, a candidatura independente de Treviño mantivo unha maioría absoluta. En Arganzón, en 2019 EH Bildu conseguiu unha vitoria histórica nun territorio como o de Burgos, pero en 2023, a pesar de conseguir o mesmo número de concelleiros (3), o PNV logrou o primeiro posto e a maioría absoluta (4).
Tanto en Vitoria-Gasteiz como nas xuntas xerais non é fácil prever que gobernos vanse a constituír e con que apoios
Nas Xuntas Xerais o PNV sumouse aos poucos e Vox
Nas eleccións forais de Álava o PNV logrou manter o seu primeiro posto, pero por moi pouco. EH Bildu pasa de ser a primeira forza a ter 1.200 votos. Os señores conseguiron 15 escanos e EH Bildu 14. O PSE terá 9 representantes nas xuntas xerais (un menos) e o PP (un gañando). Podemos perdeu moito voto e conseguiu 3 escanos (un abaixo). Vox conseguiu superar a barreira do 3% e grazas aos 4.500 votos obtidos, o extremo dereito terá un representante na Deputación de Álava. Como en Vitoria, a composición do novo goberno non é fácil de recoñecer, pero o que está claro é que perder a maioría absoluta do PNV-PSE cambia as cousas.
[[gráficos de eleccións M28 xuntas xerais álava]]
Abstención alta
O resultado estivo condicionado non só polos votos emitidos, senón tamén polo non emitidos. En Vitoria, o PSE, o PP, o PNV e Elkarri perderon os seus votos respecto de 2019. EH Bildu foi o único que creceu de forma moi modesta (300 votos). En Álava, PNV, PSE e Elkarri perderon votos: e gana EH Bildu (3.000), PP (1.000) e Vox (2.200). A abstención aumentou un 17% (do 34% ao 40%) en Álava, confirmando a tendencia dos últimos anos. Á marxe dos miles de alaveses que carecen de papel e por tanto de dereito a voto, 6 de cada 10 cidadáns acudiron ás urnas e 4 non.