O profesor deste instituto de Irún mostrou o seu malestar: tanto na avaliación diagnóstica como no estudo PISA, os que conducen o exame estiveron en castelán. Aos alumnos do modelo D, cando todos saben eúscaro. “Os mozos destas idades, no noso contexto, acoden rapidamente ao castelán para falar entre eles, pero os profesores non caemos nese xogo, teñen que ver que vivimos en eúscaro”.

Si o exame é en eúscaro, por que o fan os alumnos en castelán? preguntámoslle ao profesor. “A miña teoría é que entre os mozos quixeron expresar que son guayas, achegarse aos seus códigos, pero se temos que recorrer ao castelán para achegarnos aos mozos é festivo porque dalgunha maneira está a corroborarse que ser guaia é falar en castelán, o que é falso, e porque ademais é unha mensaxe que difunden entre os mozos que os que dirixen os estudos en eúscaro non lles dan nin unha verdadeira función nin un valor práctico ao eúscaro”.