A finais de xuño Neves Concostrina, xornalista da SER en España, emitiu unha entrevista en Youtube a súa opinión contra a historia e os historiadores. Este divulgador denunciou a existencia dun “plan” para “ocultar a historia aos cidadáns”. Para el, os historiadores escribimos “aburridos” para que os cidadáns non coñezan a historia e, por tanto, as autoridades pódennos dominar e alienar máis facilmente. Eu tamén ouvín cousas así moitas veces. Parece que en clase nos ensinaron soamente a historia oficial e non nos queren contar o real. Con todo, os afastados do mundo da investigación descoñecen que nas universidades existiron historiadores que tentan facer historia social e crítica desde polo menos a década de 1930 do século pasado, en contra da historia oficial, si houbésea.

Hai moitos produtos de consumo relacionados coa historia fóra da academia. En xeral, trátase dun campo de gran intrusismo no que xornalistas, escritores e opinadores actúan sen base científica nin método algún. Desgraciadamente este tipo de historiadores falsos son os divulgadores que máis repercusión obteñen. Os libros véndense a lume de biqueira e reciben nas redes sociais unha chea de lices. Con todo, os achados de traxes investigadores non chegan con demasiada frecuencia ao gran público. Diría que moitos deles son os propios da literatura partisana e están orientados a satisfacer os desexos das diferentes correntes ideolóxicas. En España, por exemplo, os libros sobre Lenda Negra ou que fan dog whistling da dereita teñen un gran éxito editorial. Basicamente, estes textos non axitan as conciencias; contan o que o lector quere ler.

Outro subgénero na divulgación pseudohistórica é o que consegue unha gran repercusión. Podemos chamarlle o máis curioso. En xeral, narran rumores e expresións inconsistentes, e a miúdo utilizan contidos morbosos ou esatológicos como reclamo. Por exemplo, actúan sobre os detalles dos costumes sexuais ou da falta de limpeza de épocas pasadas, pero baseándose en prexuízos e falsas conviccións. Seguen estendendo mitos antigos, aínda que na actualidade os novos estudos hanos refutado.

Con todo, creo que Neves Concostrina ten un pouco de razón, porque aos historiadores científicos cústanos chegar á xente. Non creo, non polo menos como el di, que sexa porque ocultamos a historia, pero deberiamos esforzarnos para ir máis aló da academia. Creo que o futuro está nas redes sociais e nos formatos dixitais; blogs, Twitter, Instagram, Tiktok, podcast ou similares. En eúscaro hai iniciativas interesantes como a de Nagore Irazustabarrena, a súa podcast Memoria Histérica en Argia. Tampouco hai que esquecer que os alumnos do grao de Historia e Patrimonio da UPNA acaban de estrear en Euskalerria Irratia. podcast. Que as mozas! Ese é o camiño!