O Foro presentou a mediados de xaneiro o informe O destino compartido de Euskadi e a Unión Europea, a prosperidade e a competitividade. Nel recóllense as recomendacións para a CAV, tomando como referencia os informes presentados por Draghi e Letta para a Unión Europea.

Partindo do respecto que merecen as persoas do Foro, que coñezo persoalmente a unha delas, en sintonía coa necesidade de impulsar distintas alternativas para o desenvolvemento da nosa sociedade e en resposta á invitación do director do Foro a debater publicamente as súas propostas, atrévome a reflexionar sobre a proposta de investir en defensa.

Todo iso desde a lexitimidade que nos outorgan as 83 organizacións que conformamos a Coordinadora de ONGD de Euskadi. De feito, a través de 839 proxectos que chegan a máis de tres millóns de persoas en todo o mundo, contamos cunha base social de 120.000 persoas que traballan en 63 países.

En primeiro lugar, pregunteime: que están a pensar cando propoñen esa medida? Entendo que non están a falar de colocación de mísiles e tanques en Muskiz, Hondarribia ou Campezo. Nin buscamos xustificación para os investimentos privados que realizan neste tipo de empresas, que aínda que sexan legais, á miña entender son moi criticables eticamente.

Por tanto, cheguei á conclusión de que o problema do que se denomina industria de defensa é a súa maior dificultade para atopar financiamento das entidades financeiras, xa que tanto os mercados como as entidades reguladoras obrigan a promover un investimento sostible e responsable (ISR), que, ademais de considerar a rendibilidade e o risco dun investimento, avalía os factores ambientais, sociais e corporativos (tamén coñecidos como criterios ASG). É dicir, ademais de analizar o beneficio económico do investimento, busca que o diñeiro empregado sirva para xerar un impacto positivo na sociedade, mantendo un equilibrio respectuoso co medio ambiente, de acordo coa Axenda 2030.

Supoño que ante esta dificultade de atopar financiamento, pretenden destinar á industria armeira algúns deses miles de millóns de euros de investimento público que demandan para o período 2025-2030. Iso é, quizais, o que queren dicir cando no informe fálase de "falta de investimento en defensa e seguridade".

De feito, é un negocio moi rendible. En 2024 contabilizáronse máis de 59 guerras. O gasto militar ha pasado de 1,2 billóns de dólares (2000) a 2,4 dólares (2023). Entre 2021 e 2024, a superficie da Terra en conflito incrementouse nun 65%. E a iso hai que sumar o feito de que Trump chegue ao poder.

As cifras de mortos e feridos e as imaxes que chegan desde Gaza e Ucraína deberían ser suficientes. Pero para que non haxa dúbidas, nós, que damos resposta ás emerxencias e acompañamos a vítimas e desprazados nestes conflitos, non á guerra! -gritei-. Nin ás armas que se usan nesas guerras! -dicímoslles. Non!, porque as armas só producen odio, destrución e dor. Non, porque a guerra non é cousa doutros, e aínda que se nos esqueceu, porque aquí tamén tivemos unha guerra non fai moito. E non!, porque queremos outro mundo para nós e para as xeracións futuras.

Pero, ademais de gritar, seguiremos traballando en Palestina, Etiopía, Congo, Mozambique e en decenas de países para ser os primeiros en atender ás persoas que sobreviven nestes conflitos, axudar ás persoas máis vulnerables e ofrecer oportunidades para unha vida mellor.

Seguiremos educando, sensibilizando e activando a participación da sociedade civil, pero no noso caso, non só polo progreso económico, senón por un modelo baseado no Desenvolvemento Humano Sostible.

Leremos os informes de Draghi e Letta, pero faremos as nosas reflexións desde a inspiración de José María Arizmendiarrieta, Paul Collier e Michael Sandel.

Pedimos ás institucións, aos partidos políticos e ao vicelehendakari e conselleiro de Economía, Mikel Torres, que apliquen a Carta de Xustiza e Solidariedade cos Países Empobrecidos. Aprobada no Parlamento Vasco en 2007, ademais de falar de establecer un "dividendo de paz", sinala textualmente: "Nas políticas de promoción e apoio ás empresas, o Goberno Vasco non apoiará a ningunha persoa física ou xurídica que se dedique á produción, comercialización e financiamento de armas".

Neste sentido, pedímoslles que esquezan os investimentos para a industria armeira, que impulsen políticas socioeconómicas coherentes co Desenvolvemento Humano Sostible e que cumpran o compromiso acordado na Lei 03/2024, Lei Vasca de Cooperación e Solidariedade: destinar anualmente o 0,7% do gasto total do Orzamento Xeral da Comunidade Autónoma Vasca á política de cooperación, co obxectivo final de destinar o 0,7% da renda nacional bruta á axuda oficial para o desenvolvemento.

Así mesmo, instamos os conselleiros Jauregi e D'Anjou que asistiron á presentación do Foro Fitos a apoiar a posta en marcha do Fondo de Impacto Social para o Sur global impulsado pola Axencia Vasca de Cooperación e Solidariedade e o Instituto Vasco de Finanzas.

Por último, animamos ás entidades financeiras, ás Entidades de Previsión Social Voluntaria (EPSV) e, en xeral, aos investidores a apostar por investimentos responsables e sostibles en lugar de apostar polo resultado a curto prazo.

Despois de todo, non! Invistan en "defensa" e si! investir na defensa de valores como a cooperación e a paz para construír unha sociedade vasca máis xusta, xusta e sostible, solidaria coas persoas máis vulnerables deste planeta.

*Josu Urrutia Beristain é o presidente da Coordinadora de ONGD de Álava Bizkaia e Gipuzkoa. Coordinadora 83 ONG