Estamos ás portas da campaña electoral… Ou, mellor dito, estamos inmersos nunha campaña electoral permanente. Empezamos a coñecer as listas de candidatos ás eleccións municipais e forais que se van a presentar en maio e as propostas que van afectar ao noso benestar, aínda que parece que as campañas non afectan demasiado ás intencións de voto ou, polo menos, case ninguén as cree.

Falarán de políticas próximas e por iso, precisamente, están a presentarnos os programas e iniciativas que teñen previsto desenvolver nos próximos anos… Entre eles, gustaríame que o eúscaro teña un protagonismo fundamental, xa que incide directa ou indirectamente en todas as políticas e programas. Creo, con todo, que a situación vai ser diferente.

Nalgúns casos os candidatos son coñecidos, noutros os partidos e as coalicións seleccionaron a persoas que até agora non exerceron estas funcións. Cada un tivo en conta os seus criterios. Cales son as características que deberían reunir os candidatos? Que características consideramos imprescindibles? Visión de futuro, optimismo, iniciativa, saber xerar confianza, autenticidade, empatía, expresar compromiso, transparencia, creatividade, capacidade de xestión, centrarse nas persoas, fomentar a participación… Deberían ter algunha formación ou aprendizaxe especial? Que lingua deberían dominar? Que valoramos os electores?

No noso caso, o eúscaro tamén é imprescindible á hora de facer unha política próxima. Na miña opinión, manifestan unha gran debilidade os candidatos que non dominan a lingua e, ademais, os que non teñen intención (han) de solucionar esa debilidade.

Isto repercute na práctica diaria. A influencia dos políticos no prestixio da lingua, a dimensión pública da súa actividade e a presenza diaria nos medios de comunicación fan que o seu uso lingüístico sexa moi importante para a difusión social de que o eúscaro é tamén “lingua normal”. E para falar en público en eúscaro, claro, hai que saber.

Ademais, os políticos condicionan totalmente o uso lingüístico das administracións, a lingua de traballo e a lingua de servizo. De feito, o persoal ao servizo das administracións públicas (só nalgunhas administracións do País Vasco e con moitas limitacións) ten establecidos perfís lingüísticos. Pero os dirixentes, os cargos políticos, desas administracións públicas quedan fóra deste sistema de perfís lingüísticos e, na maioría dos casos, esta situación lévalles a funcionar integramente en castelán. Isto supón que a proxección exterior desta Administración tamén sexa en castelán, posto que son cargos políticos os que habitualmente van actuar nos medios de comunicación, os que van representar con outras institucións e empresas e os que van comparecer en nome da organización. O mero coñecemento do eúscaro non implica, por suposto, o uso, pero é unha condición indispensable.

En Euskal Herria é posible ter alcaldes, concelleiros, deputados, presidentes, conselleiros ou cargos políticos e non ter capacidade nin obrigación de expresarse en eúscaro. Está nas nosas mans valorar esta variable para que apareza entre as prioridades dos partidos políticos.

Rober Gutiérrez Director da Asociación Bai Euskarari