Motivación, comunicación, intelixencia emocional, liderado, emprendizaje, mindfulness, coaching… Almorzo co xerente, patinar en familia coa empresa, dinámicas de grupo en hoteis agradables, carreiras de empresas… Participación dos traballadores, transparencia, referendos… Patronais, parlamentos, gobernos e gurús falan dunha nova cultura empresarial. Os libros de autoaxuda convertéronse en best-sellers. O neoliberalismo tróuxonos un novo sentido común.

O cambio é a nova normalidade. Innovación permanente. Flexibilidade, inevitablemente. A economía do coñecemento, a industria 4.0, nun futuro próximo. Os novos empregados buscan retos, soños, liberdade. A rutina dálles picor, queren camiñar dun lado a outro. Pero, e a realidade?

As camareiras limpadoras dos hoteis NH e Barceló de Bilbao cobraban 2,5 euros por habitación limpada. Chegan xusto a gañar 800 euros ao mes. Estiveron en folga durante máis dun mes. O pasado 18 de decembro alcanzáronse acordos que melloraron notablemente esta situación.

As comisarías e limpadoras de xulgados de Gipuzkoa teñen unha brecha salarial de entre o 7 e o 13% coas varredoras. Están en folga desde o 19 de setembro de 2018.

En Tabakalera (Donostia-San Sebastián), onde se vende como modelo de innovación, os soldos dos mediadores da biblioteca Ubik (con estudos superiores, dominio de varias linguas, traballo na economía do coñecemento), non chegan aos 1.000 euros. Ademais, os traballadores teñen que traballar os sábados e domingos, teñen horarios asfixiantes e non poden gozar de días de vacacións. Levan en folga desde o 22 de decembro de 2018.

E unha nova cultura empresarial?

Ah, si, estes traballadores son subcontratados e externalizados… precisamente, afogando aos traballadores na brutal precariedade, para que as administracións públicas e as empresas poidan aforrar e gañar diñeiro, respectivamente.

A participación, a transparencia, a comunicación, a motivación… está pensada para outros traballadores. Para os de DHL-Mercedes, por exemplo, de Vitoria-Gasteiz. Jon As Heras, investigador da UPV/EHU, relatou o sucedido nun documento publicado polo Instituto Manu Robles-Arangiz tras comezar a implantar unha nova cultura empresarial en 2013. Merece a pena ler. De todos os xeitos, e sen facer spoiler o traballo de Jon As Heras, podemos dicir que o gran discurso que trouxo o neoliberalismo esconde unha crúa realidade, mesmo nas empresas que implantaron unha nova cultura empresarial.

Os directivos dan responsabilidade e liberdade aos traballadores: liberdade para comprometerse plenamente cos clientes. Velaquí o novo control interno. Velaquí a autoexplotación. Esta é a forma de multiplicar a dedicación e as horas de traballo. Velaquí a invasión da vida. Ansiedade, medicación e meditación: por que, para que e para quen estou a perder a vida?

* Unai Oñederra é membro do Instituto Manu Robles-Arangiz e este artigo foi publicado en Landeia