Non é a primeira vez que os indíxenas cortan as estradas do país. A última vez en 2016, durante a presidencia de Juan Manuel Santos, as principais estradas do suroeste de Colombia estiveron pechadas durante 13 días. Naquela ocasión conseguiron chegar a varios acordos con Santos, pero finalmente eses acordos non se cumpriron e quedáronse en nada.

Ao redor de 1.200 acordos asinados con gobernos anteriores e comprometidos no proceso de paz están a pelexarse desde o 10 de marzo na rexión do Cauca. O movemento indíxena ha tentado en varias ocasións negociar co presidente Iván Duque, pero sen éxito. Durante a campaña electoral, Duque situouse en contra do proceso de paz e asegurou que non respectará os compromisos adquiridos polo anterior goberno de coalición. Cun discurso de dereitas, e sendo un dos brazos de Uribe, conseguiu a presidencia do Estado colombiano en xuño de 2018. Nos seus primeiros 100 días de mandato, morreron 118 líderes sociais e líderes indíxenas.

Tras o fracaso dos intentos de negociación con Iván Duque, o movemento indíxena deu un ultimato ao goberno: Se Duque iniciou negociacións cunha delegación que el debe dirixir ou si chamou á dor. Era e segue sendo, a presenza do presidente Duque. A ministra de Interior de Colombia, Nancy Patricia Gutiérrez, deu a noticia no último momento ante os miles de indíxenas concentrados en Caldón: “Por problemas de axenda é imposible vir (Duque)”. Minutos despois empezaron a encher a estrada de pedras e árbores caídas.

Desde entón, o corredor do suroeste de Colombia foi pechado ao tráfico. Os sublevados teñen bloqueados uns 15 quilómetros da estrada Panamericana e organizaron varios campamentos nas inmediacións das estradas. A comunicación que conecta con Ecuador está cortada e varias cidades comezan a sufrir os efectos do bloqueo: falta de combustible, aumento da especulación indiscriminado e falta de alimentos.

As imaxes das interminables fileiras de camións veñen acompañadas de escenas de guerra. Os indíxenas están a ter fortes enfrontamentos coa Policía antidisturbios SMAD. A Policía, ademais de utilizar os tanques de gas lacrimóxeno e os tanques de auga, denunciou que as federacións do movemento indíxena CRIC e varios dos feridos de bala están a utilizar tamén balas. Oito membros da Garda Indíxena e un estudante morreron e outro tres resultaron feridos de gravidade nunha explosión rexistrada o 21 de marzo. Atopábanse traballando nos preparativos para cortar o paso ao porto colombiano de Buenaventura, un dos máis importantes do Pacífico, nun suceso que aínda se descoñece.

O ánimo, con todo, segue arriba no ming e os indíxenas están convencidos de que Duque aparecerá antes que antes. Os momentos de tranquilidade pásanos organizando partidos de fútbol improvisados e sesións musicais, entre outros. Os que están cansados de tantos días de loita vanse a casa a recuperar as forzas e mentres tanto os robustos substitucións toman a testemuña. Repiten unha e outra vez que é unha loita que afecta a todo o país. Porque dereitos como a defensa da nai terra, a vida, a democracia, a xustiza e a paz afectan directamente a todos.

Máis aló do próximo futuro de Colombia hai moito en xogo nesta loita entre dúas forzas. Se os indíxenas conseguisen negociar e garantir os dereitos que lles pertencen, as bases aparentemente sólidas da dereita colombiana mostrarían gretas, pero se o ming fracasase, aflorarían os límites do axente con máis capacidade de resistencia e mobilización.

Mentres tanto, continúan as negociacións co Ministro de Interior sobre a chegada do presidente a Bruxelas. Os indíxenas esixen ao presidente que mira a Venezuela que mire tamén á súa casa. O que envía “axuda humana” ao estranxeiro ofrece aos seus a cara máis crúa da represión.

Se este ming estivese en Venezuela, a poucos quilómetros de distancia, cantos telexornais non abriría?