Fai máis de cinco anos que Mikel González Cthulhu (Santurtzi, 1981) puxo en marcha Cosmic Tentacles en Vitoria-Gasteiz en 2015, enraizado na contracultura e o underground, sen patrocinadores privados nin subvencións públicas.
Así naceu o proxecto cultural que se convertería no saski das súas inquietudes artísticas: un selo para os sons extremos, un espazo para a reflexión sobre os concertos e a contracultura, pero tamén un estudo de deseño gráfico e organizador de exposicións, entre outros moitos "tentáculos".
O festival Cosmic Fest organizou xa seis edicións. Durante a pandemia, o festival se reinventa e volve con formato Cosmic Sessions o 17 de abril: As entradas para o concerto, que será na sala Jimmy Jazz, estarán a piques de esgotarse, serán para Futuro Terror e Ino Nin. Para o 22 de maio, xa se pechou outra sesión e haberá máis.
Mentres espera unha oportunidade na radio COPE con Carlos Herrera, Cthulhu fíxose famosa polo seu humor acedo e a súa crítica política, tanto no programa de radio que presenta Ala Bedin (Desde o Abismo) como nos deseños que crea como "guerrilla gráfica".
O proxecto, construído paso a paso, atópase coa censura e o efecto Streisand: O Departamento de Seguridade Cidadá presentou unha denuncia contra o estudo de deseño na Fiscalía de Álava por supostamente insultar á Policía Municipal nun cartel. "All Pitufos Are Bastards", dicía o cartel; ouzamos o que di o creador do cartel.
Como se decatou da denuncia?
O único que sei até agora foi a través da prensa. Aínda non me comunicaron nada, pero coñecendo a relación directa dO Correo coas fontes policiais, dei suficiente credibilidade á noticia.
Non sabe vostede nada máis?
Até o momento sábese que a concelleira, Marian Gutiérrez (PSE), trasladou a denuncia á Fiscalía para que investigue si hai delito de inxurias contra a autoridade. No fondo, consideramos que se trataría da aplicación da Lei mordaza, xa que só o artigo 37.4 recolle "falta de respecto e consideración" cara ás forzas e corpos de seguridade.
Como che sentiches?
Sentín asombro e medo, non o vou a ocultar. De súpeto, ao ver que me sinalaban así na prensa, sentín medo. Ninguén dO Correo ou do Concello púxose en contacto comigo. Vendo como é o país no que vivimos e o que está a pasar con outras persoas... Pero a verdade é que houbo unha chea de xente que se puxo en contacto comigo, sobre todo desde o ámbito da cultura. Ao final, esas son as nosas armas: sentirse arroupados, solidarios, etc. Xa estou máis tranquilo. O medo converteuse en rabia e confianza, polo que toca mirar cara a adiante.
Que quería dicir co cartel?
Quería denunciar o sucedido o pasado 13 de febreiro na rúa Correría; hai moitos vídeos de abusos policiais, de soberbia e de violencia. Ademais, tocoume de cerca, porque coñezo moi ben á persoa detida —Sopa do bar Iguana—, e os feitos reais non teñen nada que ver co que di a policía. O cartel foi unha resposta. Por suposto, fíxeno de rabia, pero reivindico a miña liberdade para enfadarme e responder así. Como na maioría dos carteis que fago, aínda que ten un ton moi político, está feito de humor.
Cre vostede que puido ofender a alguén?
Eu entendo que a Policía Municipal púidose sentir ofendida, pero creo que sentirse ofendida non está aínda tipificada no Código Penal. Os demais tamén nos sentimos ofendidos pola actuación policial daquel día, pero cada un desde o seu ámbito e como pode, e neste caso o meu ámbito é o deseño e o humor.
O cartel entra dentro dos límites da liberdade de expresión?
O Código Penal tipifica dous límites moi claros: o delito de odio e o enaltecemento do terrorismo. Neste caso, o cartel e a mensaxe que lle acompaña están moi lonxe dun delito de odio e non enaltecen nada.
E a creación artística ten que ter límites?
Na miña opinión, só deben existir limitacións se a liberdade de expresión utilízase para alimentar o odio contra unha minoría. Máis aló diso, creo que non debería haber límites. A liberdade de expresión inclúe todas as expresións que ofendan ou insultan, necesarias tamén para construír unha sociedade que queira ser verdadeiramente democrática e plural. O que é ofensivo é que en 2021 téñase que discutir sobre algo que debería ser un "programa de mínimos". Os ataques inícianse cada vez que se cuestiona a suposta "democracia plena" do Estado español e estase perseguindo aos artistas, en contra dos principios básicos e os dereitos humanos.
Que lle dirías ao concelleiro responsable da denuncia?
Pronto pediremos unha cita, e creo que nolo merecemos. Pediríalle que explicase este absurdo. Entendo que hai presións do sindicato de policías locais alaveses SIPLA, pero me parece curioso que un concelleiro socialista queira aplicar a Lei Mordaza a un artista, cando o seu propio partido levou esa lei ao Tribunal Constitucional. De feito, nun momento no que temos tantos retos en todos os ámbitos, o debate está a limitarse a alimentarse... paréceme incrible. Creo que hai unha decisión política para silenciar determinadas voces. Dálles tanto medo falar e recibir críticas? Non son capaces de recibir a crítica cun instrumento distinto á represión. Unha man dura inflama as voces, lonxe de facelas calar.
A campaña solidaria xa empezou, non é así?
Por unha banda, esta semana sacaremos á luz un manifesto a favor da liberdade de expresión, e trataremos de conseguir apoio, sobre todo desde o ámbito cultural de Vitoria-Gasteiz. Doutra banda, Cosmic Tentacles quere responder con humor e a través das redes sociais habemos lanzado a campaña Todos somos Gargamel. Non quero que isto cambie o humor e o estilo que sempre utilizamos, renúncioo. No relato das pottokas son bos os pottokis, polo que a nosa broma é identificarse co vilán Gargamel. Trataremos de ter un pouco de coidado e de non ter máis denuncias, jajaja.
Á marxe do ámbito xurídico ou das mobilizacións que poidamos realizar, queremos levar o tema a un ámbito no que temos máis posibilidades de gañar: a creatividade e o humor.