Unha barca escavada no medio do mar, e unha persoa no seu interior, no intento de recuperar a auga que está a entrar no barco cun cubo na man, inevitable ante a inmersión que se observa, nun intento desesperado de mantela en superficie. Esta imaxe reprodúcese no meu interior cando ante un problema determinado proponse unha solución que non vai ao núcleo. En particular, cando se propoñan solucións individuais a problemas estruturais.

“Poida que ninguén se fixe no buraco?”. É unha imaxe que reproducín con frecuencia no marco da crise ecolóxica. Porque, fronte á desmasa provocada polo modelo capitalista de produción e consumo, tamén se tende a centrar a atención nos individuos, para facerlles chegar unha serie de esixencias: consumo responsable, reciclaxe… Por suposto, tamén se nos suxire ducharnos na compañía. Ao seu lado, o cuestionamiento do modelo capitalista e a representación duns horizontes vivaces non é unha tendencia tan usual. E non o entendo mal, con isto non estou a dicir que arranxar certos costumes e loitar pola raíz do colapso que chegou sexa incompatible, que haxa que elixir un camiño ou outro. Pero como dicilo: compartir o coche non nos librará de caer no baleiro se non levamos estratexias e alternativas para superar o capitalismo. Si limitámonos aos cambios a nivel individual estariamos condenados a soñar.

“O ecoloxismo sen loitas de clase é a xardinaría”. Hai que lembrar as palabras de Mozo Mendes, militante brasileiro. Porque aínda que a crise ecolóxica é responsabilidade de todos, non é responsabilidade de todos, polo menos en parte, chegar a esta situación. Segundo o Fondo Mundial da Natureza (WFF), nos países occidentais a pegada ecolóxica por habitante é significativamente maior que nos países do Sur, e en cada país, segundo a clase social, non contaminan da mesma maneira uns e outros. Segundo o estudo realizado por Oxfam-Intermon, o 1% máis rico da poboación é responsable do 15% das emisións de carbono, e o 50% da poboación contamina o dobre que os máis pobres. Si esta minoría privilexiada tamén realizase esforzos eco-friendly, sicario… Pero os jet privados son privados por algo, non se deseñaron para ser compartidos. Pensar.

E así estamos. Mentres estamos a comprar alimentos a granel para deter o camiño á catástrofe total, Lufthansa pode realizar miles de voos sen pasaxeiros para non perder o seu horario de voo, por exemplo. Que, por encima de todo, non se interrompa o tráfico do capital nin a acumulación de beneficios minoritarios. Se algo cambia, pois, será porque a cuestión ecolóxica vai da man da loita anticapitalista. Polo demais, seguiremos separando metodicamente entre o orgánico e o rexeitamento, entre o papel e o plástico, pero é tan caprichosa a lóxica do capitalismo que en calquera momento pode desvirtuar todos os esforzos. Por exemplo, intereses imperialistas atacando tubos de gas de 1.200 quilómetros de lonxitude intermedios e emitindo miles de toneladas de metano á atmosfera, como fixo EE.UU. Non sei si a vostedes, pero a min quédame bastante cara cando volvo reciclar cando o Mar Báltico parece un jacuzzi de metano.