A pesar de que reunimos en catro ocasiones a responsables de educación e fixémoslles diferentes propostas, non tomaron as medidas necesarias para reconducir a situación en Ordizia.

No último ano reunímonos catro veces cos altos responsables do Departamento de Educación. Jokin Bildarratz, Conselleiro de Educación; Begoña Pedrosa, Viceconsejera de Educación; Eugenio Jiménez, Director de Centros e Planificación e Amaia Urzelai, Delegada Territorial de Educación de Gipuzkoa. A última, o pasado 15 de febreiro. Nestas reunións demos ao departamento datos concretos sobre a orixe das familias estudantiis/estudantís e o grave desequilibrio que existe na situación socioeconómica na localidade de Ordizia. Puxemos en coñecemento dos graves problemas que esta situación está a xerar na convivencia, no tratamento da diversidade, na inclusión e na euskaldunización. Dixémoslles que son eles os que teñen a chave principal para solucionar a situación, influíndo na planificación. E, aínda que o aceptaron, na medida en que non recibimos respostas concretas, tamén lles propuxemos medidas concretas para canalizar o desequilibrio.

Fai xa máis de catro anos que o Goberno Vasco aprobou na Ikastola Jakintza irregularidades de matriculación que incrementaron de forma considerable o desequilibrio previamente grave. Non só aceptamos as irregularidades, senón que asignamos unha habitación non planificada.

O 6 de novembro de 2019 o Ararteko publicou unha resolución sobre o desequilibrio de Ordizia. Solicitou ao Departamento de Educación a avaliación do impacto das medidas de planificación aprobadas en Ordizia e a adopción de medidas correctoras que puidesen contribuír a unha repartición máis equilibrada do alumnado. Pasaron tres anos. No informe anual do Ararteko, publicado o 29 de marzo, por terceiro ano consecutivo, aparecen temas que preocupan especialmente a Ordizia e a segregación escolar. O Defensor do Pobo di que o Goberno non avaliou as decisións de planificación e non adoptou medidas correctoras que poidan contribuír a unha repartición máis equilibrada do alumnado. Por iso, o Ararteko mostrou o seu desacordo co Departamento de Educación, Política Lingüística e Cultura do Goberno vasco. Considera que coa adopción doutras medidas dentro da normativa actual sería posible superar a situación descrita de forma reiterada. Pero a actuación e inintervención da Administración non fixo máis que agravar a situación.

Ordizia rexistra unha taxa de migración do 19%, unha das máis altas de Euskal Herria. Unha terceira parte das familias dos alumnos en idade de educación infantil e escolarización obrigatoria teñen a súa orixe no estranxeiro. Case nove de cada dez alumnos están matriculados na Escola Pública. Pola contra, menos da metade dos que teñen orixe en Ordizia ou no País Vasco estudan na Escola Pública. O desequilibrio é aínda máis evidente na Educación Infantil. E, nos últimos anos, as decisións que tomou o Departamento de Educación e outras que non adoptou, non fixeron máis que aumentar o desequilibrio.

En contra dos datos e criterios de igualdade, o Departamento de Educación puxo nunha nova distribución do alumnado de familias con orixe no estranxeiro a principal causa do desequilibrio entre os centros escolares de Ordizia. De maneira especial, unha vez comezado o curso escolar, os alumnos matriculados na Ikastola Jakintza matricularanse nunha proporción superior á actual.

En primeiro lugar, hai que sinalar que, ao noso xuízo, a causa do desequilibrio non pode ser atribuída a alumnos de familias de orixe estranxeira ou a persoas que sofren unha situación socioeconómica difícil. É máis, na medida en que son máis en proporción, a distribución de quen teñen orixe en Ordizia ou no País Vasco ou teñen unha mellor situación socioeconómica inflúe máis no desequilibrio e, por tanto, no equilibrio. Por tanto, a medida de equilibrio debería ter en conta todo isto.

Doutra banda, esta proposta de centralización dos alumnos de familias con orixe no estranxeiro limita a función da Escola Pública como unha das máis propias. É dicir, ofrecer a toda a cidadanía o dereito á educación pública e universal, independentemente da súa orixe, pensamento, crenza, xénero, orientación sexual, aptitude físico-psíquica ou situación socioeconómica.

Ademais, consideramos que a medida é discriminatoria, xa que se aplica aos alumnos de familias con orixe no estranxeiro, con dificultades socioeconómicas ou con algún tipo de dificultade, e non aos demais.

Aínda por riba, esta opción trasladaría a matriculación e, en consecuencia, as aulas e as aulas á escola privada concertada.

E, por último, apenas afectaría o desequilibrio. E é que cada ano, en proporción a todos os alumnos, hai moi poucos alumnos que se matriculen despois do comezo do curso. Por tanto, aínda que, como sinalaron o Goberno Vasco e algúns axentes, a medida levase a cabo con alumnos de familias con orixe no estranxeiro, que atravesan situacións socioeconómicas difíciles ou que teñen dificultades, ademais de ser discriminatoria, o impacto podería ser moi limitado.

Si, pola contra, centrando a escola pública e priorizando a planificación, limitásese o número de aulas e liñas da Ikastola e realizásese unha distribución equilibrada de todos os alumnos e alumnas, non só de familias de orixe estranxeira ou con dificultades socioeconómicas, os desequilibrios reduciríanse considerablemente.

Convencidos de que este tipo de decisións poderían requirir unha modificación da normativa actual, cremos que pode servir para empezar a reconducir a grave situación en Ordizia. Tamén pode ser de utilidade, si así o aprecian, para outros pobos e barrios que sofren unha situación similar.

O Departamento de Educación é consciente da grave situación que vivimos en Ordizia e outros pobos e barrios, e coñece as nosas propostas. A demanda é clara: que tome decisións para resolver o desequilibrio e poder traballar adecuadamente a convivencia, a atención á diversidade, a inclusión e a euskaldunización.