Cada día comezará cunha forte charla: o primeiro día a avogada andaluza Pastora Filigrana centrará o tema da interseccionalidad desde o punto de vista do xitano feminista anticapitalista; e o segundo día a pedagoga feminista Mireia Delgado ofrecerá as claves para que a heteronorma explote de pracer.

Tras os principais relatorios, cada participante deberá elixir o formato no que desexa traballar o tema: as mesas redondas permitirán compartir reflexións, experimentar e trasladar o tema ao corpo a través de talleres, e na apartado experiencia poderanse adquirir coñecementos prácticos e exemplos positivos en marcha.

Reunímonos con Maider Sagredo e Leire de Miguel Martínez, do equipo de organización, para coñecer máis sobre o fondo do congreso.

De que necesidades xorde este congreso?

Leire de Miguel Martínez: Grazas ao traballo realizado polo feminismo están a darse pasos na coeducación, vese a necesidade de traballar o tema nos centros e estase traballando niso... Pero nese traballo non só hai logros, senón tamén carencias e retos.

Maider Sagredo: O catorce axentes que estamos a traballar neste campo unímonos para organizar este congreso, e a natureza e o día a día de cada un son moi diferentes. Partimos das necesidades de cada un deles para elixir os temas a tratar no congreso.

L. de Miguel Martínez: Si, partimos da experiencia de cada un no día a día e sacamos unha chea de temas das lagoas e inquietudes que cada un ve. Pero démonos conta de que basicamente estes temas están en contacto.

M. Sagredo: Priorizamos a interseccionalidad, a non interinidade, o pracer e o corpo. Este catro eixos estarán presentes en todos os temas a tratar. E doutra banda, nas xornadas tratamos de axuntar ambos os enfoques: por unha banda, a realidade é crúa e temos responsabilidade por iso, e doutra banda, é importante dar a coñecer e gozar dos pequenos pasos que se dan.

Seleccionáronse catro bloques ou temas principais. A primeira, “Educación integral dos sexos”. Que falta para unha educación integral dos sexos?

M. Sagredo: Ampliar o punto de vista da erótica, o autoconocimiento, abandonar a educación sexual baseada na penetración... Nas escolas está a facerse camiño para traballar estes enfoques, pero en moitas ocasións dentro das leccións ou aprendizaxes especiais, é dicir, cando se traballa a bioloxía seguimos aprendendo o de sempre.

L. de Miguel Martínez: Na erótica tradicionalmente houbo algunhas cousas no centro e a intención é ampliar esa visión. Vimos dunha educación moi coitocentrista. Romper iso é entender que o traballo de retos e emocións é tamén a educación dos sexos.

M. Sagredo: E que a educación sexual inclúe tamén estereotipos, roles, poder... Na mesa redonda “A erótica marxinal”, Eider Goiburu falará da pedagoxía que se fai nas escolas, Mentxu Arrieta fixo teatro sobre diversidade funcional e erótica e falará da súa realidade e Elena/Urko traballa a pornografía na educación e desde aí fará achegas.

O segundo tema central son “Violencia(s) e relacións saudables”. Violencia(s) en plural.

M. Sagredo: Si, ou devandito na linguaxe da rúa, que? Esta pregunta aberta está no aire e imos buscar respostas. Por iso, para responder de forma responsable, a mesa redonda estará composta por homes*: Josetxu Riviere, membro de Aranda Gizonduz, achegará datos para situar o tema; compartirá as conclusións de Hiruki Larrox no proceso de elaboración feminista de mozos novos; e Miguel Angel Arconada, como profesor, como afrontar estas situacións, que roles existen, ocupación do espazo, atención…

O taller, dirixido a mulleres*, centrarase na utilización de ferramentas de irmandade e autodefensa feminista.

E no apartado de experiencias, ímonos a centrar na gordobia, porque dentro do tema da violencia apareceu con forza a “negrfobia”, que ademais en moitas ocasións non se aborda desde o punto de vista coeducativo e viámolo necesario.

L. de Miguel Martínez: Si, parécenos que é un tema que hai que prestar atención, porque de aí xorden moitas violencias.

M. Sagredo: Ademais é unha violencia normalizada e non se identifica como violencia.

O terceiro tema son os “Coeducativos públicos”. Porque a coeducación non é un tema exclusivo da escola.

L. de Miguel Martínez: A educación non se imparte só nas escolas, por tanto, cal sería o obxectivo? Que os nosos pobos sexan coeducativos.

M. Sagredo: É responsabilidade de todo o pobo e queremos dar forza a pequenas iniciativas locais, porque si non parece que “todo ou nada” caemos niso. Cada pequena iniciativa vai tamén cara a un pobo coeducativo. Para visibilizar estas experiencias, participará nunha mesa redonda explicando a experiencia que o Concello de Hernani está a levar a cabo no coidado de barrio, 12 nubes explicará o proxecto que ten en marcha no barrio dO Alicerce de Vitoria-Gasteiz para o empoderamiento dos mozos a través da vixilancia comunitaria e as conclusións da investigación que están a realizar Mariña Sagastizabal e Robotiker-Yus sobre o coidado.

L. de Miguel Martínez: O taller será dinamizado pola cooperativa Juntura e con el pretendemos ampliar o sentido da palabra “vixilancia”. Nel traballarase a forza do uso do espazo, xa que hai que darlle unha volta á forma de deseñar os espazos do pobo para que a vixilancia estea no eixo.

O último tema é o “Mapa de coeducación”, que terá un formato diferente, xa que se organizará en “txokos de penetración”.

M. Sagredo: Crearemos dez recunchos temáticos, porque a xente que participa tamén ten un gran coñecemento e queremos darlles un espazo para crear sinerxías e coñecerse e penetrar. Vémolo no día a día, talvez unha escola faga unha elaboración de material impresionante, e aí queda, e a seguinte escola empeza por cero. Para compartir estes materiais hai unha estrutura Online moi potente ao alcance de todos, pero non se utiliza.

L. de Miguel Martínez: Destacamos tres palabras no congreso: miradas, experiencias e redaccións. O primeiro congreso celebrámolo no ano 2020 e a pandemia fíxoo online e quedounos insuficiente a cuestión da penetración. Por iso, cando empezamos a traballar no segundo congreso tiñamos claro que queriamos darlle o momento e o espazo correspondente. A tarde do segundo día dedicarémola a ela.

M. Sagredo: É un espazo no que a teoría e a práctica conflúen para que a xente intercambia o que funcionou e o que non...

As diferentes metodoloxías artísticas que se utilizarán na sección de talleres suscitan atención.

L. de Miguel Martínez: Na experiencia diaria vemos que tanto os mozos como os adultos sabemos politicamente que todos somos correctos. Pero non é tan fácil xerar cambios de aí. Pola contra, si levamos o traballo ao corpo e experimentámolo, desde esa vivencia avánzase máis facilmente. As metodoloxías artísticas axúdannos a iso. Achegámonos ao teatro Xanti Agirrezabala, Artaziak arte contemporánea, Oriana de Imaginá terapia artística...

Tamén destes lugar á creatividade espontánea.

M. Sagredo: Nas mesas redondas faranse resumos visuais que reflictan as ideas máis importantes mediante debuxos. Tamén se exporán conclusións de bertsos Saioa Alkaiza e Maddi Ane Txoperena, conclusións rap Oskar Estanga e clownclusiones Beatriz Egizabal. Todos eles axudarán a compartir e a ter momentos de pracer para que quen estea nun tema poida recoller o que se traballou noutros temas.

Congreso xurdido da colaboración de 14 axentes

O segundo congreso organizouse entre catorce axentes: o grupo promotor ha proposto os temas e tomáronse decisións no grupo de asesoramento. Maider Sagredo explicou que “á hora de crear un grupo de consultores, tratamos de involucrar a diferentes axentes, como asociacións que traballan no tema, responsables de institucións públicas, e expertos: algúns dos relatores do primeiro congreso participaron na toma de decisións no equipo asesor. Como no equipo de consultoría estamos moi diversos axentes, foi bonito ver que os nomes que eran referentes fortes para uns eran descoñecidos para outros. Houbo unha gran diversidade nos referentes”.

O congreso está organizado por Sorginlore, Ikertze, Emagin, Arremanitz, Imaginá da Costa Rica, Alboan, o Concello de San Sebastián (Cooperación, Mocidade, Educación e Igualdade), Biltzen, Hiruki Larroxa, Tabakalera - Artaziak de Educación, Equipo de UPV-EHU, UPV EHU.

Patrocinan a Axencia Vasca de Cooperación para o Desenvolvemento e o Concello de San Sebastián.