A Autovía do Camiño (Iruñea-Logroño), a Autovía do Pirineo e a Canle de Navarra son as tres infraestruturas que UPN puxo en marcha e os datos que estamos a comentar son os facilitados pola Cámara de Comptos de Navarra o pasado 13 de novembro, correspondentes ás Contas Xerais de Navarra de 2019. UPN decidiu abonar estas infraestruturas mediante peaxes sombreados, é dicir, as empresas ás que se concedeu a concesión asumiron nun principio o custo total da infraestrutura e o Goberno de Navarra abonoulles posteriormente unha cantidade anual en función do seu uso.

Estas peaxes teñen hipotecada á Comunidade Foral, cuns compromisos de pago de aproximadamente 1.865 millóns de euros. Isto significa que o Goberno de Navarra gasta anualmente uns 100 millóns de euros no pago destas infraestruturas, aproximadamente o 2% do orzamento. Estes datos foron publicados este luns por Diario de Noticias. Este tres proxectos supuxeron xa un desembolso de 811,5 millóns de euros –pendentes dos 147 millóns da ampliación da canle que se está executando–, cun custo total de 2.676 millóns de euros, dos cales 1.865 millóns de euros están pendentes de pago: 1095 millóns pola autoestrada A-12 e as canles A-21 e 770.

Autoestrada do Camiño

A obra, que contou cun orzamento de 300 millóns de euros, tivo un custo aproximado de 389 millóns de euros e o Goberno de Navarra pagou 20 millóns de euros pola posta en marcha da autovía, en setembro de 2006, seis meses antes do previsto. A empresa adxudicataria tivo beneficios desde o primeiro momento. No período 2007-2013 gañou 45 millóns, segundo o informe da Cámara de Comptos. O negocio foi tan bo que a propiedade cambiou catro veces de man. Desde o 30 de xuño de 2017, a explotación da A-12 é propiedade do fondo de infraestruturas UBS.

Pero o custo real ascende a 1.019 millóns de euros para o Goberno de Navarra, incluídos os gastos de mantemento que asume a empresa concesionaria. Un negocio moi caro para as arcas públicas: coa fórmula clásica do préstamo o custo aproximado sería de 700 millóns de euros.

Para 2017 –durante o dez primeiros anos de explotación– a empresa adxudicataria recibiu 427 millóns de euros, 38 máis que o custo da posta en marcha da autoestrada. En 2019, cobrou un canon de 49,4 millóns de euros e este ano facturará menos, xa que a pandemia reduciu o tráfico.

Autoestrada dos Pireneos

A estrada A-21 é menos rendible. Os últimos 15,8 quilómetros (45 en total) que discorren pola Autovía dos Pireneos por Navarra tamén están realizados por carreiros sombreados. O seu custo foi de 271 millóns de euros.

Durante os dous primeiros anos de explotación, a A-21 non foi o gran negocio que esperaban os promotores, xa que se declararon unhas perdas de 600.000 euros. En consecuencia, en outubro de 2013 presentouse ao Goberno foral unha reclamación para restablecer o equilibrio económico alegando que a non construción da autovía a partir da fronteira con Navarra ten un efecto negativo no tráfico. Nin o Goberno de Navarra nin os tribunais valoraron a petición. Ademais das queixas, a empresa xestora gañará moito diñeiro co negocio até 2045: xa recuperou 127 millóns dos 271 millóns investidos, e a Cámara de Comptos estima que recibirá outros 600 millóns de euros até chegar aos 727.

Canle de Navarra

A canle aínda está en obra e estase executando a segunda parte. Neste caso, o canon anual abónase entre o Goberno Foral (85%) e os regadores (15%). Aguacanal foi a empresa que en 2006 puxo en marcha a primeira fase do proxecto, tras un investimento de 169 millóns de euros. Os principais accionistas foron Acciona e Augas de Barcelona (Agbar), cun 35% do capital. O negocio é evidente e a semana pasada sóubose que Acciona vendeu a súa participación en Aguacanal a un fondo estranxeiro. A segunda fase, que está a piques de terminar, terá un custo de 147 millóns de euros. Ambos os investimentos, por tanto, ascenden a 316 millóns.

Até agora, os canons da primeira fase e o incremento dos impostos supuxeron un custo para o Goberno de 159 millóns. Segundo a Cámara de Comptos, haberá que pagar outros 770 millóns de euros (349 pola primeira fase e 421 pola prórroga) antes de que conclúan os compromisos adquiridos por UPN dentro de 25 anos.