A xornalista Iratxe Etxebarria (Dima, Bizkaia, 1979) viuse obrigada a aceptar un permiso de traballo en 2022 tras sufrir unha enfermidade de tensión laboral. Naquel momento, ocupaba postos de responsabilidade na dirección de EiTB. Hoxe en día, ofrece coaching ou adestramento emocional ás persoas que sofren a síndrome do burn out. No seu libro 7.300 miligramos en escitalopram, compartiu o proceso vivido e as cousas que lle axudaron.

Como está vostede?

Estou ben. Estou curado porque as enfermidades mentais tamén se curan como outras enfermidades. Por tanto, curado e moi contento coa repercusión do libro e, sobre todo, coa boa acollida dos medios de comunicación e da sociedade en xeral.

Cando e como chegaches a coñecer e vivir a síndrome do burn out?

Desde o principio tiven claro que me enfermei polo nivel de tensión laboral. Cando estaba na enfermidade, un especialista en saúde laboral explicoume o que me ocorría. Díxome que normalmente nos pasa aos profesionais que temos oficios apaixonados. Despois diso, empecei a ler e púxenme en contacto con profesionais de Bélxica porque a vixilancia do burn out está moi desenvolvida.

Por que cres que afecta máis á xente que ten oficios apaixonados?

Non reflexionei tanto sobre iso, pero quizá sexa porque cando gústache un traballo igual fasche unha entrega desmesurada. Eu vivino todo apaixonadamente, pero a partir de certo punto é unha enfermidade ou pode ser. Nesta vida, todo ten que ser unha medida. Moitas veces a paixón pode ser unha moeda de dúas caras: ‘Gústame tanto, fágoo tan a gusto…’. E que?

Cal é o límite? Que foi o que provocou a súa alarma?

En canto chamei ao médico sentía as cousas, pero pensei que era normal porque estaba nun posto de responsabilidade. Pensaba que algúns postos de traballo tiñan esa tensión como algo inherente. O punto de partida foi coller as vacacións, baixar o ritmo, e cando a miña cabeza non era capaz de baixar o ritmo. Non tiña nada que arranxar, pero na miña cabeza nese momento comezaron a xurdir inquietudes e medos que non tiñan sentido. Pasei quince días de vacacións e non era capaz de volver. Sentíame mal a cabeza e o corazón, así que chamei ao médico e pedinlle que me axudase. O médico díxome que tiña que durmir e descansar e deume a carta de enfermo.

Subliña que calquera non pode facer o proceso que vostede fixo.

Son unha persoa moi afortunada, porque tiven o privilexio, o dereito e a oportunidade de conseguir o meu certificado de enfermo. Tiven moi boas condicións á miña ao redor durante a miña enfermidade. Tamén tiven condicións económicas para facer psicoterapia e para ter apoio terapéutico. Quero subliñar, porque creo que somos moitos os que tivemos enfermidades mentais nalgún momento da vida, pero non somos moitos os que teñen a oportunidade de seguir o proceso ou o tratamento que fixen.

Fixo terapia. Tentouno pola vía pública?

Díxenlle ao médico que necesitaba a axuda dun profesional, pero díxome que tería que buscala pola miña conta, porque non estaba nunha situación grave e porque en Osakidetza hai moi poucos profesionais e a lista de espera é longa. Que é estar en situación de extrema gravidade? Tentar suicidarse. Eu nunca tentei suicidarme, pero para min nese momento a miña mente atopábase nunha situación crítica. Parece que tes que chegar ao extremo para que alguén che vexa con urxencia na rede pública. Si doume un golpe no monte atenderanme no hospital, pero se noto que teño algo na cabeza, non hai servizo. Iso significa moito.

Mencionas tres eixos que che axudaron no proceso: ler, andar e escribir. Como chegou a elas?

A música tamén, sempre anda coa música. Todo foi natural. Ao principio lía moito, porque era a única maneira de enfocarme nun sitio. No meu caso non é sinxelo dicir o que sinto. Comecei, pois, a escribir para falar comigo mesmo, para entenderme e para mirarme cara a cara. Escribía todas as mañás. Logo empecei a andar moito porque o exercicio físico dábame forza natural. Andaba con música: cando estaba máis baixo púñaa máis tranquila e cando estaba máis forte era o rock-and-roll ou algo máis duro. Aínda o fago.

De aí a idea ou necesidade de dar forma de libro ás reflexións?

Fixen unha viaxe a Xerusalén e levei os libros para lelos e o caderno. Funme só e escribín unha chea. Pensei que talvez podería ter forma de libro. Con todo, ao principio escribín de maneira terapéutica. Pensei que podería explicar o que aprendín sobre neurociencia. Si eu lese o meu propio libro, igual non chegaría á fronteira que cheguei. Ademais, como xornalista ou comunicador, tiña que explicalo. Ao final, esta foi a fórmula que me serviu.

Como abordaches o retorno do traballo?

Moi lentamente. A Seguridade Social deume de alta ao dezaoito meses, pero como non me vía capaz de volver, pedín a miña excedencia. Despois, decidín ser un coach emocional, porque quero ensinar a outras persoas a fórmula que me axudou a min. É un traballo que eu xestiono, eu mido o que podo facer e até que punto. Vivo doutra maneira e xestiono o meu tempo e esforzo doutra maneira.

O proceso tamén che axudou a aprender a pór límites?

Si. Moitas veces aínda tropezo e volvo ás dinámicas anteriores, pero aprendín moito. O proceso de aprendizaxe foi moi intenso e duro. Sabía que ía saír por ese buraco. Iso non quere dicir que me espertase cada día con forza e enerxía para saír do túnel. Ás veces non podía e sentíame inmóbil. Pero cando me sentía máis forte vía a luz. Sentín moi arroupado, porque tiña xente que me sostiña.

Que máis aprendiches?

Que o traballo ten que ser un lugar na nosa vida. Todos nacemos e morremos, e mentres tanto a nosa única tarefa é vivir. Para iso hai que coidarse a si mesmo. É dicir, dar descanso ao corpo, paz á cabeza e alegría ao corazón. Moitas veces nos avións din que si ocorre algo primeiro pómonos a máscara de osíxeno, pero no día a día non funcionamos así. Sempre pomos a máscara de osíxeno aos demais e si hai tempo, a un mesmo.