Quen redactamos e asinamos estas liñas somos novas de entre 20 e 26 anos que nos unimos no contexto da substitución xeneracional de Euskalgintza. No noso caso, decidimos facer unha achega á loita do eúscaro en Euskal Herria desde Euskaraz. Cada un de nós, condicionados polo contexto concreto vivido, tivo vivencias e motivacións persoais para activar e traballar como vascos en favor da nosa lingua e da comunidade de falantes. Pero todos, dun modo ou outro, notamos que algo non vai ben: aínda boa parte dos alumnos de Euskal Herria seguen aprendendo en modelos A, B e G; que moitas persoas que como nós aprenderon no modelo D non teñen motivación suficiente para expresarse en eúscaro; que a competencia lingüística é moi escasa en xeral; que a falta de referentes e a falta de transmisión cultural fai que nos vexan cada vez máis asimilados en eúscaro.

Está claro que no proceso de recuperación dunha lingua minorizada non só o ensino regrado pode, senón que é un elemento fundamental nas últimas décadas. Desde que se advertiu que os sistemas educativos que temos desde EHE hai anos non euskaldunizan, as carencias que temos son cada ano máis evidentes. Reivindicouse a necesidade dun salto nas políticas lingüísticas (incluída a educación) e aos poucos toda a Euskalgintza uniuse a este diagnóstico.

Neste caso, desde que estalou o debate da Lei de Educación das tres provincias, o Consello de Euskalgintza conseguiu unir aos axentes e sindicatos que representan á maioría ampla da comunidade educativa en tres eixos principais: un modelo xeneralizado inclusivo co eúscaro como lingua vehicular e vehicular; un currículo vasco centrado na cultura vasca; e o desenvolvemento integral da educación non regrada en eúscaro.

Desde EHE, ademais de adherirnos a estas reivindicacións, expomos o dez propostas que a educación necesita para euskaldunizar e que, por tanto, debería recoller esta lei.

Alcanzouse un amplo consenso social, pero o que nos vén de nivel institucional é todo o contrario: unha lei que, lonxe de responder á situación que temos, creará as condicións para profundar na crise que vivimos no proceso de revalorización. Os partidos que están a expor esta lei, PNV e PSE, están a darnos as costas tanto ao conxunto da actividade cultural vasca como á comunidade educativa. É inaceptable que saiamos adiante a lei que nos presentaron desde Euskalgintza ignorando o que tantos anos loitaron e desprezando as nosas reivindicacións. E ao mesmo tempo inaceptable que quen sostiñan a nosa propia pancarta na manifestación contra a agresión contra os vascos, propoñan esta lei anti-euskera. Tendo en conta o contexto, polo menos nós, enmarcamos claramente esta lei dentro da agresión.

Por todo iso, preocúpanos, dada a importancia deste tema, a falta de resposta que houbo até agora desde Euskalgintza, ou polo menos a humildade da resposta. Cremos que todos os vascófilos e Euskalgintza temos que facer PLANTO (si, en maiúsculas) a esta lei, porque si non se dá unha resposta contundente a este insulto, volverán menosprezar os novos consensos amplos que se van a conseguir. Non podemos permitirnos responder desde o silencio ou en ton baixo. Entendemos que a negativa a esta lei, o plantar, é unha obrigación da cultura vasca e dos euskaltzales.

Non son tempos de brazos cruzados. É hora de recuperar o que estamos a perder, de fortalecelo e de abrilo a novos espazos. E iso só o conseguiremos actuando. “Somos novos e non estamos de acordo” foi a lema da xeración dalgúns de vós. Pois o facemos nós, pero está claro, os mozos non podemos sós e todos os que até agora fostes mozos tamén vos necesitamos. Dentro de 36 anos, para que os mozos que van empezar a traballar en Euskalgintza non teñan que volver repetir o que hoxe estamos a reivindicar e o que pedían fai 36 anos.

Por tanto, convidámosvos a todos os euskaltzales e axentes de Euskalgintza a que nos sumedes á protesta que imos realizar o vindeiro xoves, 21 de xuño, ás 09:00 horas fronte ao Parlamento de Gasteiz. Todos xuntos, plantemos esta Lei de Educación e reivindicemos a Educación Vasca que necesitamos.

Firma: Sugoi Etxarri Zabaleta, Luken Etxabe Aizpuru, Irati Areitio Sopelana e Intza Gurrutxaga Loidi (membros de EHE).