O grupo Gose Grebalariak polo Esclarecemento Iruña-Veleia comunicou este xoves a decisión tomada por Joxe Mari Lejardi Gabixola: "A deputada de Cultura, Ana Do Val, xunto coa directora de Cultura, Inma Sánchez, na entrevista ofrecida o pasado 21, permitiu pór fin á folga ao pór as bases do desenvolvemento integral de Iruña-Veleia".
Gabixola e outro catro membros destacaron a folga de fame iniciada o pasado 23 de xullo e a "potente campaña de interpelación" sobre este tema, que desde o pasado mes de xullo publicou numerosos artigos e entrevistas en prensa, repartición de follas informativas e diversas caravanas de coches, entre outros. O colectivo que promoveu a folga de fame considerou que esta "deu un impulso decisivo para que se aclare a Verdade de Iruña-Veleia".
Nunha comparecencia celebrada este xoves na rúa Cuchillería, aseguraron que todos os grupos parlamentarios que foron entrevistados mostraron o seu acordo para que "sexa a ciencia a que resolva o caso de Iruña-Veleia, aínda que ninguén quixo dar o primeiro paso". Salvo Vox, nas últimas semanas reuníronse con todos os grupos parlamentarios da coalición abertzale.
Un novo plan
Segundo explicaron, o motivo principal para desconvocar a folga de fame é a reunión que mantiveron coa deputada de Cultura, Ana do Val, e a directora de Cultura, Inma Sánchez. Na reunión que mantiveron o pasado 21 de outubro, o Deputado considerou que "sentaba as bases para o desenvolvemento integral de Iruña-Veleia", o que permitiu o fin da folga de fame.
"O que se fixo até agora foi absolutamente impropio e non nos deixou ver a inmensa riqueza que temos", afirmaron. E agora que? Os Folguistas de Fame polo Esclarecemento de Iruña-Veleia explicaron as intencións da Deputación: "Facer unha nova planificación con novas ideas e moito máis razoada: Rescindir o contrato á UPV/EHU, facer un balance dos 12 anos, contratar un arqueólogo independente para corrixir as escavacións, gardar os grafitos non estudados e analizar as pezas obxecto de conflito".
De feito, o plan 2010/2020 que até agora guiou as obras do xacemento finalizará este ano. Segundo confirmou a Deputación ao diario BERRIA, será entón cando se dean os pasos necesarios para deseñar o novo plan. Neste momento non hai máis detalles sobre o desenvolvemento do plan, pero a Deputación explicou que o obxectivo é "promover o inmenso valor patrimonial do xacemento de Iruña-Veleia".
-E si son falsas?
Durante a comparecencia, lembraron unha pasaxe da reunión que mantiveron ambos os partidos. Explicaron que Ana Do Val fíxolles a seguinte pregunta: -E si son falsas? ". Resposta dos seus interlocutores: "Nós sempre aceptaremos o que diga a ciencia".
Mostraron a súa "confianza" na nova situación, aínda que advertiron de que estarán "atentos" ao proceso anunciado polo Deputado de Cultura: "Grazas a unha loita valente, os que queren que desapareza Iruña-Veleia pondo en perigo a saúde e a vida, foron derrotados. Iruña-Veleia está máis animada que nunca".
Solicitude de dataciones
O caso de Iruña-Veleia foi longo e complexo. Fai 12 anos, en 2008, Lorena López de Lacalle suspendeu o contrato da empresa Lurmen, liderada por Eliseo Gil, e denunciou os presuntos delitos de falsidade e fraude fiscal.
Tras a expulsión de Lurmen, a Deputación contratou á Facultade de Letras da UPV/EHU de Vitoria-Gasteiz para continuar coas escavacións de Iruña-Veleia. O grupo que promoveu a folga de fame dirixiu duras críticas á UPV/EHU: "O único destacable que fixeron no xacemento durante 12 anos é que durante 15 días causaron unha desfeita ilegal de 1,5 metros de profundidade cunha escavadora, ás ordes do profesor Xullo Núñez".
Finalmente, en 2020, a Audiencia de Álava condenou a Eliseo Gil a dous anos e tres meses de cárcere por falsificación de documentos. O Grupo de Clarificación de Pamplona/Iruña Veleia denunciou que o xuízo se desenvolveu "sen facer dataciones das pezas obxecto de polémica nos laboratorios habituais".