O Goberno de Navarra, a través do Instituto Navarro para a Igualdade, promoveu un estudo que analiza os mecanismos e dinámicas que dificultan a erradicación da violencia de xénero nas mulleres maiores dunha relación violenta e a intervención social con elas.

A directora do Instituto Navarro para a Igualdade, Eva Istúriz, subliñou que "é importante visibilizar o impacto da violencia de xénero nas mulleres maiores, que perdurou no tempo e provocou un maior dano emocional e físico". O NBI concedeu unha subvención de 17.847 euros para o financiamento da investigación.

En Navarra, de xaneiro a xuño deste ano, as mulleres maiores de 50 anos representaron o 11,7% do total das denuncias por violencia de xénero (8,8% entre 50 e 64 anos), fronte ao 9,29% de 2019. Para a realización do estudo realizáronse entrevistas a mulleres sobreviventes da violencia de xénero de máis de 50 anos que viven na Comunidade Foral. Tamén se puxeron en marcha dous grupos de traballo, un con mulleres do movemento asociativo navarro e outro con profesionais de recursos especializados que interveñen na atención ás mulleres sobreviventes.

Conclusións do estudo

O estudo aborda temas como a vivencia da violencia de xénero nas mulleres maiores, a súa incidencia, a violencia exercida polas súas parellas ou exparejas, o proceso de saída ou o acceso aos recursos sociais.

En concreto, no caso da violencia directa por parte da parella ou expareja, constatouse unha maior tendencia a normalizar, recoñecer e afacer a violencia entre as mulleres maiores. Así mesmo, aumenta a violencia psicolóxica e diminúe a violencia física. O estudo tamén recolle que nas mulleres maiores, o automenosprecio e as súas capacidades, por exemplo, aumentan a violencia que sofren.

Ademais, no caso das mulleres maiores vítimas deste tipo de violencia, acentúanse as dificultades para pór en marcha o proceso de saída. Entre os factores cabe destacar a maior resistencia ao cambio de situación ou a incorporación de crenzas tradicionais sobre os roles de xénero. Ademais, téndese a vivir as situacións de violencia de forma silenciosa e silenciosa, así como a iniciar un proceso de separación (sobre todo nas zonas rurais por medo a que sexa de dominio público).

Neste sentido, o medo á soidade que se produciría tras a separación é outro obstáculo, ben porque a familia de orixe é moito maior e non pode ser un apoio, ou porque pode ser máis complexo iniciar novas relacións amigables ou de parella.

A dependencia económica e a idade tamén ven como problemáticas. Porque é "tarde" para empezar unha nova vida, ligado ao sentimento de non ter a forza e a enerxía para facelo.

Así mesmo, en relación á idade, o estudo pon de manifesto que estas relacións se prolongan durante décadas e, por tanto, aumentan o dano emocional e físico. As mulleres sofren durante décadas situacións de violencia verbal, física ou de ambos os tipos, controlando ás súas parellas. Desta maneira, aumenta a sensación de perder a súa vida e, ademais, xérase un sentimento de culpa pola ruptura da relación.

A nivel social, o estudo mostra unha tendencia cara á invisibilización das mulleres maiores na publicidade, os medios de comunicación ou os produtos culturais, polo que a súa presenza en películas, series, libros ou cancións é menor que a dos homes.

En función doutras conclusións do estudo, este colectivo considera que os recursos específicos de atención á violencia de xénero están enfocados a casos extremos e non están adaptados ás súas necesidades. Neste sentido, debido ao sentimento de desprotección apreso, moitas veces pensan que nada e ninguén poderá axudarlles, polo que non acoden aos recursos dispoñibles.

Propostas de mellora

O estudo tamén presenta propostas de mellora no ámbito da acción pública para que se teñan en conta especificamente as realidades e necesidades das mulleres maiores. En concreto, destaca a importancia de deseñar campañas de prevención e sensibilización da violencia de xénero dirixidas a homes adultos, para que cuestionen as condutas relacionadas coa violencia psicolóxica e fagan ver a importancia de asumir un papel activo por parte dos seus fillos e fillas.

No que respecta á intervención directa, o estudo céntrase na importancia da intervención diferenciada e da formación específica dos profesionais. Ademais, sublíñase a importancia de crear redes afectivas e sociais ofrecendo ferramentas como o desenvolvemento de vivendas compartidas para mulleres maiores.