argia.eus
INPRIMATU
Bosques protectores, plan de secas e plan hidrológico
Baso Biziak 2022ko abuztuaren 10

Afortunadamente ou por desgraza, Natura está por encima dos criterios políticos, éticos e morais, e non lle importan as discrepancias dos partidos políticos, o debate das ideoloxías e o noso deixamento, que está a pagar con entusiasmo os danos que xeramos, pero agora tócanos a nós padecer as consecuencias da emerxencia climática. Andamos tarde, o Goberno está tarde.

Non somos nós partidarios do catastrofismo, senón da adopción de camiños factibles, ecosociales e positivos. Moito antes que nós, os colectivos ecoloxistas e naturalistas, coa axuda da ciencia, previran esta situación, pero desgraciadamente non lles fixeron caso; o capital, mesmo no bosque, ordenou, e esa explotación salvaxe ha causado graves danos á terra, á auga e á biodiversidade despois de décadas.

É o momento de facer propostas e de materializalas, e o Goberno fixo seu cando a seca, as inundacións e a escaseza de auga, parécenos que quedou desgarrada.

Dado que a nosa Plataforma xurdiu hai un ano ao redor da reivindicación dos Bosques Vivos, queremos traer a reflexión ao bosque, porque neste Plan recentemente presentado non aparece en absoluto a palabra BASOA, cando un dos eixos fundamentais é o mesmo; estes plans deseñáronse desde a perspectiva das capitais e en beneficio das capitais.

Entre outros, cítanse os seguintes: No Plan de Secas, o transvasamento de augas, a redución de usos, o corte de auga; no Plan Hidrológico, garantir a calidade da auga, garantir a seguridade e o abastecemento da auga, mellorar o saneamento da auga; e por último, no Plan de Inundacións, mellorar os sistemas de predición e alerta. E xa está, os bosques non existen.

Un informe da FAO sinala que a auga debería ter unha gran importancia na xestión, seguimento e valoración dos bosques, xa que proporcionan servizos hídricos vitais para a biodiversidade e son fundamentais para a agricultura, a industria, o medio ambiente e o fogar.

Con todo, un dos aspectos que moitas veces se obvian é a importancia dos bosques para o axeitado abastecemento e conservación da auga: as concas hidrográficas forestais achegan ao redor do 75% do noso abastecemento de auga doce dispoñible e, por tanto, forman parte integral da nosa seguridade hídrica.

Debemos recoñecer que os bosques xogan un papel fundamental na seguridade hídrica e priorizar a auga nas decisións de xestión e gobernanza dos bosques. A localización da auga no centro da xestión forestal tería importantes vantaxes a nivel de resiliencia.

Devandito isto, queremos lembrar que o "Plan Forestal de Euskadi 1994-2030", elaborado polo propio Goberno, dicía entre outras moitas propostas:

- Recoméndase a captación de concas fluviais como unidade de xestión de riscos naturais.

- A definición e asignación de Bosques Protectores debería ser urxente en solos de alto risco (ríos e arroios que acudan a encoros, pendentes de ríos que poidan provocar inundacións, etc.).

- Na CAPV hai 38.590 bosques comunais e 73.561 bosques privados, cun total de: 112.151. Na CAPV declararanse 77.000 hectáreas de Bosques Privados como "Bosque Protector".

- Implantación dunha rede de interseccións de vexetación natural en todo o territorio a partir de arroios.

Compartimos algunhas das medidas recollidas neste plan, pero fai 28 anos debían haberse posto en marcha e cando faltan oito anos para chegar a 2030, sabedes cantas hectáreas de bosque protector recuperáronse? Cero.

Por que non invístese nese Plan en bosques protectores autóctonos, por que non téñense en conta os bosques? Ademais, os bosques protectores ofrécennos outro tipo de protección fronte aos incendios fronte ás plantacións pirófitas. Dicimos bosques –non plantacións– porque o déficit hídrico que xera o monocultivo destes últimos é moito máis acusado que o dos bosques autóctonos. Respecto diso faremos unha entresaca do artigo Unha reflexion sobre o chamado 'deficit hidrico' de Busturia, Mundaka e Sukarrieta, publicado por Erroxeli Ojinaga en Busturi:

"Con todo, a información á poboación non inclúe dous elementos importantes: a influencia das plantacións de empresas madeireiras con especies de eucalipto na agravación desta seca e na redución significativa dos recursos hídricos dispoñibles para o noso tres municipios. O rendemento destas plantacións baséase nun gran consumo de auga. Cabe destacar que os ríos e arroios do municipio forman parte da Rede Fluvial de Urdaibai. A xestión intensiva dos bosques, que se alterna con especies de crecemento rápido e córtase a matarrasa, xera impactos importantes na rede hídrica protexida do municipio".

Sabemos que só os bosques non poden facer fronte á emerxencia climática, pero si poden ser bos aliados ante secas, incendios e inundacións, por iso pedimos ao Goberno e á señora Tapia: Que a planificación forestal de Euskadi entre 1994 e 2030 póñase en marcha agora mesmo, coa maior participación social posible, é dicir, tendo en conta que ademais das institucións, o resto de axentes sociais que traballamos neste ámbito. Así mesmo, pedímoslle que non rexeite unha subministración de auga digna e segura en varias comarcas, como Busturialdea, a todas as demais dicindo que “a subministración de auga está garantido para as próximas semanas”. Para as próximas semanas? O clima veu para frear a emerxencia, non para unhas semanas. Debedes ser máis atrevidos, isto si que é a infraestrutura e o reto fundamental que necesita este país se queremos sobrevivir como pobo.

Chamamos “bosques protectores” porque nesta emerxencia e nas que veñan protexerannos, seguro.

A natureza non nos necesita, nós necesitamos a Natureza e os bosques (non a plantación, os chupadores monocultivos).