María Teresa, leva 64 anos vindo á praza, como cambiou o panorama da feira?
Antes estaba desbordante, imaxínache, cando era neno viña collido polo cesto da miña nai para non perderme entre a xente. Despois, desde o caserío Larrañaga estiven anos baixando co burro á praza, só. Entón viñamos moitos baserritarras, pero cada un tiña poucas cousas que vender. Canto vai caber nunha cesta de asnos? Non pode ser moito. Moitas veces, ademais, para compensar a carga das canastras, actuabamos con pedras.
Vés á feira a gusto?
Si, afíxenme a este traballo e dáme pena deixalo. Aburrinme de estar no café; estou na praza a gusto, charlando e vendendo coa xente.
Que traedes á praza?
Sobre todo verduras de tempada. Antes tamén tiñamos gañado, pero non era rendible: non sacabamos ningún rendemento e dábanos moito traballo.
Para pasar a mañá na praza haberá que traballar horas en casa, non?
Si, moitas horas. Non hai día nin hora fixa. É un traballo que hai que gustar de verdade, non hai que tomalo por obrigación. O tempo condiciónanos, porque no caserío trabállase co tempo: cando é bo, queremos traballar todos os traballos, e esa presión apértanos.
Cando vides ao mercado de Azkoitia?
Excepto martes e domingos, todos os días de 10:00 a 13:00 horas. Ao longo da semana vimos dúas ou tres baserritarras, e os sábados, unha vintena. Moitos non teñen o caserío como nivel de vida; é dicir, viven no caserío, pero non para vivir del. Nós, en cambio, si; estamos afeitos aos pastos curtos [rindo].
Irati, ti tamén elixiches o oficio de nai e avoa.
Si, gústame moito, é o que vin en casa toda a miña vida. Na miña cuadrilla é moi raro o que fago. É un oficio que non se ve ben. Aínda así, polo si ou polo non, estou a estudar un ciclo de grao medio, e con este traballo comparto os meus estudos. A miña nai dime que o traballo do campo esixe un gran sacrificio e que o pensen ben. Pero, de momento, quero continuar.
Veñen os mozos á feira?
Os fins de semana, moito. Hai unha franxa de idade na que non vén: De 50 a 60 anos. Teñen outras tendencias.
É fácil que as verduras sexan totalmente ecolóxicas?
Non, sempre necesita algo, aínda que sexa pouco. Co caracol e o bazo hai pouco que facer. Moitos dos que din "ecolóxico" tamén lle botan un medicamento. Tamén hai medicamentos ecolóxicos, pero son medicamentos. Nós empregámolos sobre todo, pero se mata insectos, algo terá que non ser bo; por algo os mata.
Vedes a verdura para mellorar algo á praza?
É un lugar precioso, pero faltan aparcadoiros para coches, para carga e descarga, e non só para nós, senón tamén para os clientes. O Concello prometeunos que os faría, pero estamos á espera desde principios de ano.
Que vos pareceu o mural que fixo Udane Juaristi ás mulleres baserritarras?
Moi bonito. Ademais, desde onde nós vendemos, a muller parece real. Durante moitos anos, antes e agora, as mulleres campesiñas han estado ocultas, pero os caseríos non sairían adiante si non houbese mulleres. Os homes sempre figuraron e as mulleres traballaron.
Esta entrevista foi publicada por maxixatzen.eus e trouxémola a ARGIA grazas a licénciaa CC-by-sa.