Para Ipar Euskal Herria a reivindicación do Estatuto de Autonomía está enraizada nunha longa historia. En 1947 o deputado Jean Etcheverry-Aintchart presentou un proxecto de lei. A continuación, o movemento abertzale ha feito durante anos outras propostas: Defendida polo movemento EHAS nas eleccións lexislativas de 1978; en 1983, Iparretarrak puxo sobre a mesa o concepto de autonomía como confluencia de obxectivos e loitas. En 1993 lanzou unha proposta concreta de Estatuto de Autonomía; en 1994 coñeceuse o proxecto de autonomía do colectivo «Autonomia Eraiki»; e en 2007 a Batasuna presentou unha proposta de autonomía.

En 2012, EHBai apostou por unha colectividade territorial autónoma con amplas competencias. Con todo, no primeiro congreso celebrado no outono de 2022, decidiu definir as bases políticas dun novo estatuto de autonomía. Despois de dous anos de reflexións, chegou o momento.

A importancia do momento

Esta decisión de EHBai sitúase nunha situación determinada. A influencia dos movementos abertzales e independentistas nas diferentes nacións sen Estado que existen no Estado francés está a aumentar. Por tanto, París foi especialmente animado a falar sobre a evolución dos estatutos políticos en países como Polinesia, Canakyan ou Córsega. É necesario un novo “modus vivendi” entre o estado francés centralizado e as nacións sen estado. Por iso, EHBai considera imprescindible vincular a Ipar Euskal Herria con esta reivindicación.

Ipar Euskal Herria atópase nun proceso de autoorganización e goberno desde a creación da Mancomunidade Única de Iparralde. Conseguiuse un primeiro recoñecemento político, coa posibilidade de implementar varias políticas públicas a nivel territorial. Con todo, o Colexio mostrou as súas limitacións polas súas escasas capacidades e competencias para afrontar os retos que temos no territorio. De face ao recoñecemento, necesitamos abrir un novo ciclo político. Nese sentido, é evidente a necesidade de incorporar a perspectiva doutro estatuto político no escenario político de Ipar Euskal Herria. É máis, en Hego Euskal Herria tamén é un debate aberto dos estatutos políticos, nun momento no que podemos mirar ao futuro desde unha perspectiva de país.

Un reto ambicioso

A Autonomía é un concepto amplamente aceptado en Europa, no panorama do continente, que non é anacrónico en ningún lugar. Pola contra, o punto de vista xacobino é o que está obsoleto. Para chegar a un estatuto de autonomía en Ipar Euskal Herria, EHB proporá dous pasos: a formalización dun acordo político co Estado francés que teña en conta as especificidades básicas de Euskal Herria e, nese sentido, a mención especial do Pobo Vasco na Constitución francesa, como no caso de Kanaky. Para a efectividade do Estatuto de Autonomía integrará tamén competencias lexislativas, fiscais e fiscais. EHBai considera que é hora de abrir unha nova etapa institucional, e presentará á cidadanía e aos axentes este reto ambicioso o 14 de decembro, para que, co consenso de todos, poidamos crear un novo proxecto para o territorio.