Un suceso de carácter racista ocorrido en setembro de 2023 foi resolto con xustiza restaurativa e sen necesidade de acudir a xuízo. O Ararteko de Gipuzkoa, Bizkaia e Álava, que defende os dereitos da cidadanía fronte ás actuacións e políticas públicas das administracións vascas, canalizou o diálogo entre ambas as partes. A organización social Zehar Errefuxiatuak informou ao Ararteko de que se denegou o acceso a un local de lecer nocturno de Vitoria-Gasteiz a tres persoas de orixe senegalesa. A Ertzaintza non abriu nin investigou ningún ateigado e a Comisión Xurídica da Rede Eraberean, que pertence á Asociación Vasca de Refuxiados Colaterais, promovida polo Goberno Vasco, en coordinación con ACCEM, que ten como obxectivo mellorar a calidade de vida das persoas refuxiadas e migrantes, decidiu denunciar “discriminación por orixe racial ou étnica”, segundo pódese ler na web do Ararteko.

Novo método de acordo

O Ararteko sinalou que as vítimas de danos e conflitos moi diversos "non tiñan até agora outro camiño que o de acudir a procedementos xudiciais e administrativos". A organización propuxo unha actuación para tratar os conflitos e as discrepancias desde unha nova perspectiva, e ten como obxectivo principal traballar “sen xulgar e con empatía”.

Na resolución do Ararteko indícase que as dúas partes mostráronse satisfeitas co resultado da entrevista. “Nunca pensei que algún día me convidarían a que a xente me escoitase, compartise as miñas dores e tristeza, o que sufrín moitos anos por racismo desde que vin a Gasteiz”, declarou unha das persoas que sufriron discriminación. O dono do local destacou que o diálogo permitiu "entender desde outro punto de vista o sufrimento da inmigración".

Ambas as partes pedíronse desculpas entre si: o propietario expresou a súa solidariedade “por todo o que sufriron esa noite”; e a parella dun dos afectados, “polas consecuencias que a campaña “causou nos servidores do establecemento e no propietario”.

O dono do local e os afectados, durante a entrevista

En palabras do Ararteko, “nunha percepción bastante estendida, nalgúns establecementos de lecer repetíanse comportamentos específicos”. O suceso tivo unha gran repercusión social e organizouse unha iniciativa veciñal, denominada Dereitos sen reparos.

O propietario do local, ante as denuncias, decidiu porse en contacto co Concello de Vitoria-Gasteiz e solicitou o apoio do “Servizo de Igualdade e do Servizo de Convivencia e Diversidade”. O dono ameazou con presentar unha denuncia por difamación e insultos.

Ante as diferentes discrepancias e actitudes, Eraberean púxose en contacto con ambas as partes e a rede solicitou ao Ararteko que “estudase si podía intervir para posibilitar un diálogo entre ambas as partes”. A institución aceptou a intervención, propuxo un círculo restaurativo a ambas as partes e, unha vez aprobado por ambas, reuníronse na sede do Ararteko para manter unha entrevista coa axuda dos interventores. En palabras do Ararteko, “as persoas afectadas e o resto de participantes puideron falar sen restricións e chegar a acordos para que non se repita esta situación no futuro”.