Sempre viviches en Lekaroz?

Si, alí nacín, crecín e crieime, nos belos recunchos de aquí e na comunidade local. Teño un vínculo moi estreito, tanto coa cidadanía como co pobo. Bebemos da auga fresca de Telleri, perdémonos/perdémosnos no agocho polas rúas e barrios do pobo, os nosos antepasados ensináronnos o que é o auzolan, ensináronnos o de quéimaa de Lekaroz da boca dos vellos do pobo… Iso é Lekaroz, e iso é Baztan. A grandeza da pequeñez.

Que opinión merécelle o proxecto que queren facer en Aroztegia?

É unha barbaridade enorme este macroproyecto destrutivo que nos impuxeron. Non podemos crer que este absurdo proxecto de interese privado segue en marcha, con xestións irregulares e pasando por encima da opinión e das terras da cidadanía, sen compaixón e con total impunidade. Parece unha película de terror. O proxecto sufriría graves danos no pobo, no val e na natureza: un modelo insosteible, un impacto ecolóxico, lingüístico, un modelo turístico que non encaixa co val e un longo etcétera.

De todos os xeitos, os danos non son só do futuro, xa fixo moito dano este pesadelo duns 15 anos de traxectoria; as preocupacións, as dores de estómago, as dores de cabeza, o medo… o pobo está patas para arriba desde hai tempo. Uns cantos enchen os petos, dálles igual que pasen por encima de quen, que pisen a quen, que non vexan máis que a súa propia ganancia.

 

 

 

 

 

 

Disponse das pradarías que se incluíron nas terras do proxecto. Como foi a vosa experiencia coa empresa?

A nosa familia dispón dun total de catro terreos dentro do proxecto, uns 20.000 metros cadrados que nos queren arrebatar sen vergoña. Non esquezamos que se trata dun proxecto de interese privado. O proceso está a ser extremadamente longo e penoso. Levamos moitos anos andando con isto e Aroztegia SL. Ante as irregulares xestións realizadas pola empresa no camiño, os cidadáns afectados quedámonos cada vez con menos apoios. Como conseguiron recalificar 45 hectáreas de solo agrario? Como conseguiron converter un proxecto de interese privado en PSIS ou UGPS? Cando faltaban cinco días para que UPN esgotase o seu mandato no Goberno de Navarra, para sorpresa de todos, foi o propio Goberno o que tramitou este proxecto como UGPS, retirando a competencia ao Concello de Baztan e dando a voz á cidadanía.

Isto supuxo un golpe tremendo para a cidadanía; desde entón, co apoio do goberno, o promotor tomou tranquilamente as terras dos cidadáns que se opuñan a el no proxecto. Non só a terra, senón tamén a cidadanía. Os afectados, en contra da nosa vontade, incluíronnos nunha Xunta de Compensación, e a empresa pretende que os afectados participen na mesma, incluíndo beneficio e custos. É dicir, cando queren facer unha rede de saneamento, quérennos dicir a nós que a paguen.

Poida que a xente non o saiba, pero, na actualidade, ao redor de 20 parcelas que están dentro do proxecto son da cidadanía e das comunidades, non son súas. Son moitas as familias de Lekaroz que teñen as súas terras na zona, e non vimos nin un céntimo. É máis, a empresa díxonos aos afectados que estariamos tranquilos, que non nos ía a mesturar co proxecto e que todo ía saír ben. A familia que lidera o proxecto deunos a súa palabra en 2013, enxalzando as súas honras e valores como garantía.

E agora?

O tempo revélao todo. Na actualidade, a situación é a seguinte: nin un céntimo, os prexudicados entrando nunha xunta de compensación contra a vontade, coa ameaza de exaccionar os custos e subtraendo os terreos. Nas últimas semanas, cando empezaron as obras de forma ilegal, sen permiso nin aviso, entraron nas nosas terras, tallaron as árbores dos nosos terreos, arrincaron as laxas centenarias… Aínda por riba, nas últimas semanas tivemos que vivir a asfixiante presenza policial, identificados cando iamos ver como estaban as nosas velas. É vergoñoso e terrible.

Cal é a opinión xeral dos e as lekaroztarras sobre o proxecto?

Nas consultas e asembleas locais viuse claramente que Lekaroz di non ao proxecto. Hai uns poucos partidarios do proxecto, pero a opinión da maioría está clara. Cando falamos, non nos quixeron escoitar. Parece que a voz de todos os cidadáns non vale o mesmo.

E sobre a resposta que deron algúns cidadáns?

Só o pobo pode salvar ao pobo. Está claro e témolo claro. A empresa Aroztegia S.L. conseguiu moitas cousas co poder; puxo ao seu favor aos que no seu día estaban no Concello, ao seu favor o Goberno de Navarra. Pero a dignidade do pobo non está en venda e a nós non nos enganarán. Iso é o que queda: a loita da cidadanía.

Para iso, poden haber varias vías, e as que se puxeron en marcha (plataformas, acampada, mobilizacións…) viñeron con moita forza, e reforzáronas ultimamente. Todo é benvido e todo é necesario. Os cidadáns acollemos con agradecemento e esperanza este tipo de iniciativas e cada un decidiu como participar e mostrar a nosa solidariedade. Por exemplo, a forza, a valentía, o tempo e a coherencia da acampada son imprescindibles e foi unha iniciativa que recibiu unha enorme resposta, tanto por parte dos que estiveron dentro como dos que colaboraron desde fóra.

Neste sentido, os cidadáns identificamos unha necesidade: ofrecer canles de solidariedade e de desacordo co proxecto. Somos conscientes de que hai miles de cidadáns que se opoñen ao proxecto, pero igual non todos nos atrevemos a pornos diante dunha máquina. Por tanto, os e as lekaroztarras empezamos a organizar unha serie de actividades culturais. De momento, a resposta foi moi positiva e emotiva. O obxectivo é o mesmo: paralizar o proxecto, non deixar morrer o noso pobo e o val, denunciar as inxustizas e concienciar. Esta loita é aínda longa e toda forza é benvida e necesaria.

Que consecuencias tería seguir avanzando o proxecto?

En primeiro lugar, as consecuencias emocionais e psicolóxicas son innegables. Os que xa viviron e os que veñen: enfado, preocupación, impotencia, medo, tristeza, rabia, noxo… Está claro que, persoalmente e como pobo, estamos moi enredados. A partir de aí, xa mencionei os efectos negativos da realización do proxecto: natureza, vida sinxela, lingua, cultura, tranquilidade… todos sairían perdendo.

Desexa engadir algo para esgotar?

Grazas de todo corazón a todas as persoas que colaborastes na defensa das nosas terras e do noso modo de vida. Si conseguímolo, conseguirémolo xuntos. Por tanto, animo a todo o mundo a que se achegue o 15 de maio ás 17:30 á praza de Elizondo. Teñen que ouvirnos, aínda que eles non queiran! En certa ocasión, Mikel Laboa cantou: Na terra de Baztan, dentro de Baztan, fun a Baztan. Baztan dos Antepasados. A nosa. Como queremos para os próximos?