- No ano 2022, Maio cumpre 40 anos desde o seu inicio como revista e o ano que vén cumprirá 40 anos coa súa condición de editorial. No acto de apertura da feira, Luzien Etxezaharreta recibiu, ademais de Maio, o recoñecemento ao seu labor nas letras vascas e, unha vez finalizado a homenaxe, uniuse ao escenario a editora da editorial Leire Lopez Ziluaga Susa. A continuación recóllense os achegados pola mesa redonda Zubibiru.
Ambas son pequenas editoriais, pero o que marca unha diferenza importante desde o punto de vista empresarial é: Que Maio nunca puido ter a ninguén a soldo. “Iso é unha gran diferenza de min”, di López, pero ao mesmo tempo recoñece que se ve inmerso nunha contradición permanente: “A final de mes cobro, teño un soldo, pero os escritores que publican cobran unha cantidade determinada por cada libro, e devandito de forma clara, non poden vivir de facer literatura”.
Novas formas de escritura
Entre outros, un dos temas tratados ao redor da mesa foi a calidade e evolución da literatura vasca actual. Etxezaharreta, sen pór exemplos concretos, destacou que nos últimos anos predominou a tendencia a favor do eúscaro unificado, especialmente ao norte do Bidasoa, e que non se utiliza o dialecto como antes: “Diría que todos utilizan un formato similar, coma se se universalizara a cultura xuvenil, e creo que non sempre foi para ben. Na expresión, por exemplo, perdeuse”.
López matiza que se lle fai “complicado” dicirlle ao escritor como escribir, pero tamén se mostra de acordo co que dixo Etxezaharreta sobre a influencia dos editores na produción literaria. Ademais, destaca que as publicacións sinxelas suporían unha simplificación da propia literatura vasca e viceversa.
Cuestión de territorialidad
López fíxase con frecuencia na listaxe de publicacións de Susa, e comunícao da seguinte maneira: “Escribo moi poucos escritores do País Vasco Norte, poucos alaveses, máis navarros, máis biscaíños e a maioría guipuscoanos”. Neste sentido, cre que os modelos literarios son creados por quen crea e publica os contidos e, en definitiva, eses escritores marcan si os libros son ou non estruturalmente complexos, e no caso do dicionario o mesmo.
O tema da territorialidad foi abordado con gusto por Etxezaharreta, porque é un asunto que mira con preocupación: “O Bidasoa ás veces expándese, entre nós traballamos pouco. A nosa realidade é que no Sur cómpranse pouco os libros de Iparralde, porque cren que non poderán entender o eúscaro impregnado de francés. E en Iparralde igual, considérase que ese eúscaro-español non se entende”.