Recentemente coñeceuse que a Audiencia Provincial de Álava ratificou a sentenza que condena a Eliseo Gil, á que engade unha multa bastante ridícula de seis euros ao día durante seis meses. O razoamento tanto do xuíz que ditou a sentenza como da Audiencia pódese resumir da seguinte maneira: Das 39 pezas analizadas polo geólogo José Vicente Navarro, funcionario do IPCE de Madrid, 36 son falsas, xa que nelas atopáronse restos de metais modernos (uns 25 tipos diferentes de metais). E aínda que despois de varios interrogatorios e rexistros non atoparon probas contra Eliseo Gil, están “convencidos” de que foi o autor “mediato ou o que é”, é dicir, outros (terceiros) poderían ser, pero sabendo el mesmo.

A ruptura da cadea de custodia, é dicir, o feito de que os grafitos estivesen en mans da querellante (é dicir, da Deputación) durante anos non ten ningunha importancia, xa que non se pode pór en dúbida a honestidade desta institución, ademais de que a ela interesáballe máis que a ninguén que os achados fosen reais. Quedaba o esvaradío tema da desmotivación, a falta de mobilidade do Elisio, e iso resolveuse de súpeto lembrando a ambición e a complexidade da condición humana.

A sentenza da audiencia despreza o informe pericial presentado pola defensa no xuízo polo geólogo Mikel Albisu, no que se demostra a través de sesións de laboratorio que si as gravacións fosen modernas a densidade dos metais sería case dez veces maior que a que aparece nos grafitos, e que estes restos de metal poderían ser consecuencia do proceso de limpeza e novas manipulacións. Ademais, a sentenza atrévese a dicir que si nas estrías das pezas non aparece ningún costra, estes grafitos son novos. Por tanto, os grafitos que se mostren nestes museos deben ser tamén novos, xa que están case sempre limpos.

En definitiva, un insulto á xustiza. Unha sentenza ten que ser convincente, comprensible para calquera. Non pode ser un exercicio de imaxinación o intento de xustificar o que non se pode xustificar, o intento de probar o que non se pode demostrar. E nesta ocasión, a sentenza debería recoñecer que non se probou a falsidade dos grafitos e, por tanto, tampouco a autoría.

Pasaron case quince anos desde que se presentaron os grafitos, pero aínda así estamos convencidos de que este partido vai durar moito. Os debates científicos deben ser decididos polos científicos e non polos xuíces. Que fagan as análises necesarios a todas as pezas, empezando polas case trescentas que quedaron fóra de xuízo; que limpen as vinte caixas que se sacaron nos últimos tempos da escavación, e que as institucións, a Deputación de Álava e o Goberno Vasco, neste caso, abran o camiño á ciencia.