argia.eus
INPRIMATU
Morre Antonia Manot, nai de 'Txiki' fusilada polo franquismo
  • Antonia Manot faleceu aos 95 anos de idade, segundo informou o seu fillo Diego Paredes a través das redes sociais.
Lander Arbelaitz Mitxelena @larbelaitz 2024ko uztailaren 22a

Nacido na provincia española de Badaxoz, na localidade de Zalamea da serena. Era o maior de cinco irmáns, dous mozos e tres chicas. Varios dos seus familiares e pais trasladáronse a vivir a Zarautz, onde se instalou en 1962 e tivo sete fillos.

"Eu perdín ao meu fillo, como me dixo el, pero gañei moito en Euskadi! Despois do de Jone, eu vagaba pola rúa e, fronte a min, tres ou catro novos excelentes, aos que non coñecía en absoluto: "Adeus, mamá! Adeus!”. O vir de Zalamea foi para min un ceo, mesmo antes de que ocorrese o do meu fillo, porque a xente me axudou moitísimo. Caín como baixado do ceo en Zarautz, todos me axudaban", díxolle hai dez anos Mel A. Entrevista a Elustondo ARGIA.

Nai e familiares, na tumba de Txiki. (Foto: Dani Blanco - ARGIA)

O seu fillo Jon entrou en ETA. Así conta o seu irmán Mikel Paredes Mel A. Noutra entrevista de Elustondo. "A inxustiza era a xustiza de entón. Jon descubriu que había xente na súa cuadrilla e decidiu ir por ese camiño. No pobo formaron varios grupos que actuaban por separado, sen ataduras. Cando caía un grupo de xente, atrapaban a tres ou catro persoas, non a ninguén máis. Así empezou Jon. Un día escondeuse e un ano despois foi capturado. Cando o garda civil viño a buscarnos á súa casa. “Onde está o teu fillo?”, preguntáronlle á nosa nai. E a miña nai, petrificada: “Foi a acampar”. Nin falar! En 1974, ETA lembrou o secuestro de [Luís] Gómez Acebo [o marido de Pilar de Borbón] para que, a cambio, liberasen aos presos dos cárceres españois. Os comandos non deixaban de repicar. Tres ou catro comandos foron a Barcelona, cada un polo seu lado, e de súpeto atoparon a Jon".

Foi detido en Barcelona acusado de matar a un garda nun tiroteo orixinado polo roubo dun banco e fusilado o 27 de setembro de 1975, xunto a Anjel Otaegi e tres membros do FRAP. Desde entón, a esquerda abertzale ha celebrado o Gudari Eguna en recordo dos últimos fusilamentos da ditadura franquista no Parlamento Vasco.

No libro O saúdo e a honra de Jokin Urain relatou o funeral do seu fillo do seguinte modo: “O día do funeral foi terrible. Os pequenos da casa levaban unha coroa cada un. Saïamos da casa e atravesabamos o paso do tren que nos levaba á igrexa. Antes chegaron un corenta ou cincuenta policías e detivéronnos. A xente choraba, as coroas, aquel silencio… só ouvíase o ruído dos zapatos tacóns. Aínda estou a escoitar”.

A familia tamén sufriu a persecución da extrema dereita despois de que o seu fillo fose fusilado. Estas son as súas propias palabras: “Unha noite despois da morte de Jon, uns homes entraron aquí. Aquí estabamos os meus fillos, un monxe e eu. Atacáronnos interrogando e pegando. Eu, coa cabeza ensanguentada, gritando a Mikel de abaixo a arriba, ‘Mikele, Mikele, queren matarme aos nenos’. E alí estaba Mikele, de pé, gritando aos seus veciños: Todos queren matar a Antonia! Cando aqueles homes ouviron o alboroto, saíron da miña casa, metéronse no coche, todo ás escuras, e marcháronse. Sangrábanos, os nenos choraban... Mikele tamén estaba alí. Sempre tiven a esa muller ao meu lado”.

O secretario xeral de Sortu, Arkaitz Rodríguez, foi un dos primeiros en expresar o seu pésame á familia. A véspera de morrer, como predixo Jon, perdíchesche un fillo, si, pero gañaches miles en Euskal Herria"– Xunto a Haimar Altuna: "Antonia, sempre firme, sempre levaches con total dignidade as feridas deste duro conflito e fuches un exemplo para nós. Querémosche.