- Na revista Larrun de ARGIA organizamos unha mesa redonda para analizar o futuro de ETA. "O núcleo e a dor de ETA: 60 anos de historia complexa". Contaremos coa presenza de Jose Felix Azurmendi, Koro Garmendia e Joxemari Olarra, respectivamente. Quixemos traer a colación a súa historia para ver como pode ser o seguinte tempo de ETA. Pero basicamente, trouxemos tres visións do conflito político violento de 60 anos.
Hai moitas visións sobre a historia de ETA. Por exemplo, si tivésemos as visións dun membro clásico do PNV e dun Baskista do PSOE-PSE, a nova historia de Euskal Herria quedaría mellor reflectida.
A verdade é que recoller tamén as visións da liña clásica do PSOE e dun membro do pp daríanos unha visión aínda máis completa. O noso esforzo por recoller as visións destes últimos non foi escaso. Pero non estamos en condicións de conseguilo. É dicir, a actividade do relato terá moitos anos e dificilmente poderase dar completa e compartida. Todo iso, en verdade.
O coloquio foi tan longo e frutífero que se adoitan quedar fose varias liñas. Traerei a continuación un par de opinións das que este guía da mesa redonda ten un par de opinións sobre o tema.
1. Os interlocutores falaron da relación entre Navarra e a Comunidade Autónoma Vasca chamada Euskadi.
O tres interlocutores parecen serios nas fotos, porque o tema é estritamente necesario
É a lema da Transición. O tres coincidiron en que “meter a pata” dos abertzales foi “terrible”. Como testemuño das palabras de Joxemari Olarra: “Eu tamén comparto esa opinión e recoñezo que me dei conta tarde”. Aínda máis, Olarra dixo:“Doutra maneira, cando os biscaíños e guipuscoanos fómonos a Iparralde [en fuga], iso ocorreunos. Nós eramos os únicos que sabiamos que era ser euskaldunes, ou a eles ensinabámoslles iso. Sen darse conta de que eles eran vascos”.
2. Sobre a chamada “socialización do sufrimento”, recóllese na entrevista aos relatores que tamén falaron do fenómeno da Kale Borroka. José Félix cualificou de "moi prexudicial" para este pobo o episodio da historia de ETA no País Vasco.
3. Quero traer aquí un aspecto que non se mencionou, que é e será moi difícil de analizar. A intervención dos Estados nas organizacións armadas en fenómenos talles como infiltracións, en definitiva. Esa pantasma tamén condicionou a actividade de ETA. Hai outras características que van ir debullando co paso do relato.
4. Para terminar, un asunto superficial, lixeiro pero extraordinario. O trato co tres interlocutores foi moi cordial, o sorriso escapóusenos varias veces aos beizos. Os discursos previos e posteriores á reunión na mesa sempre deixan cousas interesantes. En off the record, por tanto, non poden aparecer todos.
Por último, o tres interlocutores parécense nas fotos ao serio, xa que o tema é estritamente necesario. Isto vese moi ben nos visillos dos oradores da mesa redonda. E no resto das fotos tamén. Separeime deles no momento en que o fotógrafo Dani Blanco traballaba, logo vin as fotos e deime conta do estado de ánimo do tres interlocutores. Moi significativo.