UNESCO recomenda que o investimento educativo en calquera país alcance polo menos o 6% do seu PIB. Os novos orzamentos aprobados polo Parlamento de Vitoria-Gasteiz adxudicaron ao Departamento de Educación unha partida de 3.108 millóns de euros, un 6,5% máis que en 2020. Este importe inclúe os fondos destinados a sufragar as medidas adoptadas contra a crise provocada polo COVID-19. Pero, a pesar desta cifra excepcional, supón cerca do 4% do PIB previsto para 2021, moi lonxe do 6% que STEILAS reivindica de forma reiterada. Vendo que no ano 2010 o orzamento educativo era do 4,18% do PIB, un indicador da importancia da educación para este goberno de coalición do PNV-PSE.

Por tanto, esta partida non é suficiente para afrontar os retos do sistema educativo e para materializar os desexos do propio Goberno Vasco: “A educación é, por tanto, un gran reto para o país. Garantir unha educación inclusiva, equitativa e de calidade é a mellor ferramenta para lograr un crecemento sostible e integrado”.

A análise máis detallada do orzamento educativo lévanos a concluír que a substitución no Departamento non supuxo un cambio substancial na política educativa. O primeiro compromiso recolleito no Acordo de Goberno asinado polo PNV e o PSOE é o seguinte: “Promover un Servizo Educativo Equitativo e de Calidade, recoñecendo o carácter fundamental da Escola Pública Vasca”. Con todo, no proxecto de orzamentos non hai ningún indicio de que o Goberno Vasco vaia cumprir realmente ese compromiso.

O financiamento dos centros privados concertados segue aumentando. Así, a partida correspondente a concertos educativos supera os 661 millóns de euros, ao mesmo tempo que se segue concertando centros educativos que distinguen ao alumnado por sexo. En lugar de destinar ese diñeiro a promover proxectos excluíntes que supoñen un retroceso na cohesión social, podería destinarse a fomentar unha educación inclusiva, equitativa e feminista.

O proxecto de orzamentos acompañarase da aprobación dos módulos económicos de sostemento dos centros, é dicir, dos concertos educativos destinados ao financiamento público dos centros privados. No que se refire ao ano 2020, o incremento dos módulos sitúase, en xeral, en torno ao 1,85% e o gasto correspondente ao persoal sitúase en torno ao 2%. Así mesmo, o proxecto de orzamento recolle: “2021. No ano 1999, as retribucións totais anuais do persoal ao servizo da Administración xeral da Comunidade Autónoma de Euskadi non suxeito a réxime laboral dos organismos autónomos non poderán experimentar un incremento global superior ao 0,9% con respecto ás vixentes a 31 de decembro de 2020”.

En canto ao ciclo 0-3, o Xerente do Consorcio Haurreskolak declarou recentemente que os orzamentos son insuficientes e que non se poden cumprir os acordos asinados. No entanto, mantense a partida destinada a subvencionar as escolas infantís privadas e as aulas 0-3 de centros privados (máis de 26 millóns de euros), polo que, a pesar de ter menos alumnos, a axuda por alumno aumentará.

Destaca o incremento do Programa Fondo de Innovación. Este fondo incluíuse na partida orzamentaria de Educación 2020 (560.000 euros) pero no proxecto de 2021 ascende a 10,5 millóns de euros. Isto débese a que previamente se trasladaron partidas incluídas noutros programas, especialmente nos de investigación. Por tanto, non existe un verdadeiro impulso á investigación e innovación educativa. Unha vez máis, os centros privados concertados (preto de 3 millóns de euros) e as fundacións (4,5 millóns de euros) levarán unha parte importante da partida.

Cando falamos do 6%, non estamos en fantasías, sabemos que a situación económica non é a mellor, pero é hora, por moito tempo, de cambiar o sistema tributario vasco, sen hipotecar o futuro a unha soa carta de endebedamento, e de apostar por unha fiscalidade máis digna e progresiva. Os partidos políticos que nos gobernan deberían actuar con valentía para que se reparta a riqueza e garántanse uns servizos públicos de calidade.

Por último, STEILAS reclama orzamentos suficientes para favorecer o sector público, desde a consolidación de partidas extraordinarias, para dar cobertura aos posibles acordos derivados das mesas de negociación, para facilitar a gratuidade do Consorcio Haurreskolak e acabar coa concertación universal dos centros privados. A escola pública vasca necesita para sobrevivir un fondo de diñeiro permanente, que actualmente só ten o concertado.

O financiamento do sector público, incluída a educación pública, debería ser prioritaria e, para iso, nos orzamentos hai que blindar as partidas necesarias. Porque, por encima da falsa liberdade de elección dun centro educativo que ten como obxectivo o financiamento das empresas educativas, a educación pública debe ser o noso eixo. Por iso esiximos ao Departamento de Educación que, si ten a responsabilidade de todos nós, aposte por unha escola pública vasca de todos e para todos. E como punto de encontro de todas e todos, tamén como ferramenta de cohesión social para que esta escola sexa de calidade, laica, gratuíta, inclusiva, plural, feminista e internacionalista.