A Televisión Vasca creouse en 1982, á sombra do Estatuto de Gernika. A lei de creación contemplaba tres funciones: dotar á cidadanía dun recurso de información e participación política; colaborar co sistema educativo local e fomentar e difundir o eúscaro e a cultura vasca. Aínda o presidente era Carlos Garaikoetxea.

40 anos despois, sen que se difuminaran as intencións de entón, volvéronse, desgraciadamente. A colaboración co sistema educativo semi-propio non maniféstase en absoluto, e EITB, lonxe de promover o eúscaro, esfórzase en promocionar o castelán. A dirección (e o Goberno) reforzan as cadeas en castelán, deixando a un segundo plano ou directamente á marxe as cadeas en eúscaro.

O desastre é máis evidente en ETB1. Son anos longos que non deixa atrás a barreira do 2% dos espectadores, media que consegue grazas a programas moi concretos. Xunto ás sesións dignas, predominan o recheo e as repeticións, cando non son ofensivas (Mariachis, bilbainadas, etc. en español, entre outros), a pelota de todos os niveis e modalidades, o fútbol de cuarto grao… Unha programación para “atraer” a calquera persoa. Durante a redacción destas liñas, os responsables de EITB ofrecéronnos o programa de xota española "Fogos artificiais en San Fermín" e "Sabor navarro".

EITB converteu ás cadeas erdales en competidores desleais coas cadeas vascas. A audiencia de ETB2 rolda o 9% e a súa programación completa é en castelán. Segundo o profesor Josu Amezaga, o 72% dos que ven ETB2 (sen contar os menores de 14 anos) ou o 80% dos espectadores dO conquis son capaces de entender o eúscaro. O conquis promociónase constantemente nas cadeas en eúscaro (ten un espazo fixo en Gaztea-Irratia), animando ao público euskaldun a consumir ETB2, reforzando aínda máis a televisión en castelán e deixando ao carón a televisión en eúscaro. Non é un accidente, senón un reflexo da política lingüística do goberno PNV-PSE.

EITB minusvalora aos vascos. Se comparamos as programacións de ETB1 e ETB2 (incluídas as das emisoras de radio), vemos que EITB prioriza aos castellanoparlantes, con todas as consecuencias que iso leva: alimentámonos en castelán en lugar de alimentarnos en eúscaro; somos desfavorecidos como comunidade e como pobo falante, a calidade e o goce co castelán, pero as autoridades vincúlannos a rareza e a tolemia co eúscaro....... Máis que a normalización, é a substitución do eúscaro a que promove EITB, neste momento.

Bingen Zupiria é a conselleira de Cultura e Política Lingüística. Manifestou publicamente que non é “responsable de EITB”, que non sabe si o director xeral de EITB “ten nivel suficiente de eúscaro”, ou que EITB non se creou para “impulsar a normalización do eúscaro”. Andoni Aldekoa, Director Xeral de EITB, non domina o eúscaro. Ocórreselle a alguén que RTVE, A3,Tele5… sexa un Director Xeral que non domina o castelán?

Unai Iparragirre, director de ETB, sinalou recentemente: “ETB1 (2%) e ETB2 (9%) están bastante ben no que a datos de audiencia refírese”, ou “Me gustaría que, independentemente do idioma, ETB convertésese nunha combinación das mellores producións en eúscaro, castelán e inglés”. Este trío está en mans do futuro de EITB en gran medida, por decisión do PNV.

Ao redor do 98% do público de Euskal Herria ve a televisión en castelán. Unha media de tres horas e media diarias. É terrible. Por outra banda, non podemos deixar de mencionar os datos arrepiantes do consumo de plataformas e outros contidos móbiles: o eúscaro apenas ten presenza neses medios de comunicación de maior éxito entre a mocidade, pero o Goberno Vasco segue sen pór en marcha iniciativas nestes ámbitos que abarcan cada vez máis tempo de lecer en todas as idades. As pantallas e as ondas necesitámolas en eúscaro, variadas e de calidade, sen esquecer o ámbito dixital, etc.

Máis que un eixo de normalización, EITB converteuse nun problema estrutural para o eúscaro. Os axentes vascófilos e nacionalistas non teñen nada que dicir?

Hai que abordar unha política lingüística moi diferente. Os vascos necesitamos con urxencia autoridades e responsables que nos atendan.