En Navarra, o sector agrario, especialmente o máis pequeno e sostible, ve "nun camiño preocupante de desaparición" o movemento a favor da soberanía alimentaria e sinala outros problemas: "Que cada vez se está concentrando menos mans, que teñen unha falta de rendibilidade e que a agricultura e a gandaría intensivan en aumento". Ante isto uníronse nos últimos anos 140 axentes neste movemento: Asociacións de produtores de Navarra como Belardi, Habelarte, Plazara!, Sindicatos como Etxalde, Bizilur Navarra, Hazialde ou Ekoalde, ELA ou LAB, asociacións de consumidores como Planta, organizacións medioambientais, ecoloxistas, territoriais, varios concellos e concellos.
Hai tres anos levou a cabo un proceso participativo que completou o Manifesto pola soberanía alimentaria en Navarra. O seu obxectivo é elaborar propostas para promover a desintensificación agropecuaria en Navarra, centradas nas políticas agrarias e alimentarias, especialmente dirixidas ás administracións públicas, tanto a nivel de Navarra como local. Neste contexto de mobilización, unha comisión representativa do movemento reuniuse co conselleiro de Desenvolvemento Rural e Medio Ambiente, José Mari Ayerdi, para dar o Manifesto e expor as principais reivindicacións.
As medidas que expón o manifesto promoven a "transición cara a un modelo sostible, diversificado e agroecológico de mediana escala", "orientado prioritariamente á comercialización e o consumo local, con prezos xustos para produtores e consumidores; que contribúa a reducir a contaminación e os praguicidas e a facer fronte á emerxencia climática; que axude a pequenos produtores; que alivie a burocracia e free a desaparición do sector agrario familiar e do mundo rural".
O manifesto recolle máis de 60 propostas/reivindicacións para transformar o sistema alimentario actual, destacando:
- Instaurar unha moratoria inmediata á gandaría industrial: nin novas explotacións, nin ampliacións das existentes, e unha redución progresiva da produción gandeira intensiva até un 50% inferior á actual en 2030.
- Reducir de aquí a 2030 o uso de pesticidas, abonos químicos e antibióticos nun 50%, de acordo con establecer na Estratexia da Facenda Europea á Mesa, pasando progresivamente de produción ecolóxica até alcanzar o 25% da terra, sempre con producións a pequena escala e en Navarra
priorizando os destinados ao consumo da poboación.
- Asesoramento, formación, acompañamento e apoio para a desintensificación de explotacións industriais, mediante a transición cara a unha agricultura e gandaría agroecológica e a fixación dun orzamento eficiente que o axude, axudas económicas da PAC con este fin
reordenación.
- Protexer e promover modelos agrícolas e gandeiros con baixa pegada de auga, talles como modelos tradicionais en terra ou gandaría extensiva, paralizando a rega irracional.
- Adecuación da normativa hixiénico-sanitaria a producións a pequena escala.
- Compra pública de producións locais (escolas, hospitais…), principalmente pequenas, familiares, con criterios ecolóxicos e sociais.
A falta de rendibilidade provocou importantes mobilizacións no sector agrario nas últimas semanas. Ante eles, o movemento pola soberanía alimentaria en Navarra sinalou: "Levamos tempo denunciando o que está a ocorrer en todos os países, que nas últimas décadas esta situación é consecuencia das políticas neoliberais, o libre comercio e a globalización económica aplicadas en todo o mundo. Neles está a clave e a responsabilidade, que son os responsables de deixar de producir alimentos para a poboación local e de producir mercadorías destinadas ao mercado global especulativo controlado pola agronegocio, que está a provocar a continua desaparición dos campesiños en todo o mundo e a destrución dos recursos naturais que permiten a vida (e a agricultura ligada á terra), aquí e en todo o planeta".
Por todo iso, comunican a seguinte mensaxe: "Agora, máis que nunca, é necesario cambiar o rumbo das políticas agrarias e alimentarias e apostar por un modelo baseado na soberanía alimentaria e pola creación de sistemas locais de agricultura e alimentación xustos e sostibles, que faga fronte á actual crise agraria, rural, social, medioambiental e de emerxencia, pondo a vida no centro da vida. Estas políticas deben ir acompañadas de políticas comerciais na mesma dirección, paralizando todas as negociacións de libre comercio (Mercosur, pacto con Nova Zelandia, etc.) e regulando os mercados para que os agricultores teñan prezos de produción xustos e non vendan por baixo dos custos de produción".
Subliñan a necesidade de construír alianzas entre o medio rural e a cidade para "facer unha transición agroecológica tan necesaria. Porque estamos a falar de alimentación e isto interpélanos a todos os cidadáns".