Borboiak eta konpainia
Aurreko artikulua bukatu eta handik bost minutura gertatu zen Juan Carlos Borboikoaren abdikazioa. Hilabete honek zer esan eta zer hausnartu eman du, noski.
1. Zergatik abdikazioa une honetan? Bi arrazoi garbi ikusten ditut. Espainiako erregearen egoera ez zela ona begi-bistakoa zen, eta honetaz pentsatuko zuten (nortzuek ez badakit ere). Baina bi eragile erabakigarri eman dira: Europako hauteskundeetako emaitzak eta Cristina Borboikoaren aferak ekarri duen egozpen penala. Hauteskundeetako emaitzen eragina garbia da: indar politiko batzuen gorakada eta orain arte Koroaren sostengua izan den PSOEk bermatu ahal ez izatea etorkizunean Koroari buruz har zezakeen erabakia. Prozedura penalaren ondorioa ere faktore ukaezina izan da, azken finean alabaren ustezko delituzko jarduera bere erregealdian burutu zen.
2. Zer egin zitekeen egoera horren aurrean? Aukera berria eta paregabea zen monarkiaz hausnartzeko eta irtenbide demokratikoa emateko. Monarkia-demokrazia eztabaida talde politiko eta sozial desberdinek planteatu dute oso era sinplean baina garbian: nahiz eta estatu demokratiko batzuek monarkia izan estatu sistema, gizarte eta erregimen politiko demokratikoagoak lortzea posible da estatu horietan ere. Edozein estatuburu Koroaz betetzeak ez du zentzurik: talka egiten du arrazoi politiko eta filosofikoarekin eta pertsona guztion berdintasun printzipioarekin. Monarkia sistemak esparru ilun asko ditu eta ez dauka iluntasun hori argitzeko azalpenik. Baina, gainera, monarkiek herriaren legitimaziorik ez badute, Juan Carlos Borboikoarenak baditu beste bekatu batzuk: a) bere jatorria, Francok izendatua izan zelako, II. Errepublikaren aurka estatu kolpe militarra eman, gerra krudel eta diktatura gogorra ezarri eta gero. Eta ez dago esaterik bekatu hori 1978ko Konstituzioak garbitu zuenik, batetik, “trantsizioko ituna” iraganari beldurrez eta militarren presioz egin baitzen; bestetik, Konstituzioari baietza eman ziotenek ere, pakete oso bati eman ziotelako, eta azkenik, Francoren erregimen krudelaren aurka hitzik ere ez duelako esan bere erregealdian; b) gainera, monarkia zehatz honek badu bestelako legitimazio gabezia, jarduera zintzoak ematen duena: ez da inolako gardentasunik egon –ez diru kontuetan, ezta beste arloetan ere–; ez da inolako kontrol parlamentariorik egon –hau alderdi politiko nagusiei leporatu behar zaie, noski–, eta zentsura gogorra aplikatu da orain oso gutxira arte.
Bazegoen, bai, zer hausnartu eta zer erabaki. Baina alderdi politiko nagusiek ez dute nahi izan, estatua eta herria bide paralelo eta harremanik gabekoak bailiran. PSOEren erantzuna penagarria izan da: arima errepublikarra dutela esan eta monarkikoki jardun.
3. Eta ez dira horrekin konformatu, ez. Gainera, errege ohiari azken oparia egin diote: forudun bihurtu, inolako kargu publikorik ez duen herritarra. Hori edo herritar moduan erantzun behar izatea.
4. Borboikoek konpainia ederra eta eraginkorra izan dute orain arte, baina gero eta urrunago daude herriarengandik. Aukera ona galdu dute errege aldaketa estatuaren sistema aldatzeko. Hala ere, bai Katalunian eta bai hemen ere, aukera garbiak daude horretarako. Baina Espainiako herriak ez zuen horrelakorik merezi: erreferendum bat merezi zuen monarkia edo demokrazia aukeratzeko. Ni errege berria banintz, hau da, Espainiako Felipe VI.a, Gorteei eskatuko nieke horretaz galdetzea herriari. Baina horren logikoa dena ez da gertatuko, noski. Ez konpainia horrekin.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Sare Herritarrak antolatuta, pasa den urtarrilaren 11n Bilboko kaleak bete zituen manifestazio jendetsuaren ondoren, berriz sortu da eztabaida, euskal presoei salbuespen legeriarik aplikatzen ote zaion. Gure iritzia azaltzen saiatuko gara.
Espetxe politikan aldaketa nabarmena... [+]
Duela gutxi think tank izateko jaioa omen den Zedarriak bere 6. txostena aurkeztu zuen. Beren web orrialdean azaltzen dutenaren arabera, zedarriak ebidentea ez den bidea topatzeko erreferentziak dira. Hots, hiru probintzietako jendarteari bidea markatzeko ekimena. Agerraldi... [+]
The time has come for us to enrol in schools in the Basque Country for the 2025-26 academic year, and in many homes the youngest of the household will take a new step soon, in September, which is schooling. Proud of the Basque Public School The members of Topagune are firmly... [+]
Since the adoption of the new Education Law for Álava, Bizkaia and Gipuzkoa, we are hearing/reading again and again that education will be free from now on. We have listened to different actors, including the Department of Education, and in the interviews we offer to the media,... [+]
At the beginning of the month he did III. Congress in Pamplona. It is said to be the “ordinary congress” that serves to draw “non-ordinary conclusions”, or at least that is how they have received Zutunik in the paper, proposed by the leadership and unanimously approved... [+]
There are many ways to gain power; not all are beautiful. There are those who want to divide the power and the responsibility that it entails with it, who seek authority. Others have a lot of respect for him and the fact that each step is so measured makes them unable to make a... [+]
A conference for architects has just been held in Madrid to discuss the crisis of the professional architect. They have distinguished the traditional and contemporary way of being an architect. What is traditional? From the epic architect who appears in The Brutalist, where... [+]
On February 3rd, the time has begun to pre-enroll our children and young people in schools, and as every year we would like to remind you why we do not think it is a good idea to enroll them in religion. Last year we finished the article saying that “many of you will be... [+]
From the Association of Parents of the Instituto Arratia Small Tram we want to encourage reflection on the use of screens in the learning community.
Lately there is a lot of concern about the impact of screens on children and adolescents. This responsibility extends from... [+]
Bai, bai, holaxe. Ez naiz harago joatera menturatzen. Pleonasmo bat dela? Tautologia bat agian? Baliteke, baina egia-oste deitzen dioten garai honetan, oinarri-oinarrizko egitateak beharrezkoak dira. Begira, bestela, “Ez da ez!” lelo indartsuari. Bagenekien hori... [+]
I had a friend who worked at Porcelana Irabia until they closed, and every time we went to a restaurant or a bar he looked at the mug and the ass of the dish to find out where the piece was made. I do the same thing when I go to the fairs of old things: I look where it is made,... [+]
Azken boladan gero eta gehiago entzuten dugu gazte askok etxebizitza erosteko ahalmenik ez dugula. Batzuetan, badirudi ez dagoela beste gairik; egia da gai serioa dela. Niri neuri ere, 31 gertu izan arren, oraindik pixka bat falta zait neurea izango den etxebizitza lortzeko... [+]
An ad jumps on my mobile in a long time. He promises to color my world. They say that with this app I will be able to buy like the millionaires. Cheap products, very cheap, even free. They have played on the marketing target that the sociological historical moment demands. This... [+]
There are concepts that appear everywhere during certain periods, which also become mantras. They appear to us in a positive and necessary way, without too much debate and without thinking about them. It seems to me that one of these mantras is internationalization, which has... [+]
