Ada Lovelace, lehen programatzailea
Londres, 1815eko abenduaren 10a. Augusta Ada Byron, gerora King abizena hartuko zuena, Lovelaceko kondesa jaio zen. Anne Isabella Milbanke eta Lord Byron poeta ezagunaren alaba, gurasoak Adak hilabete besterik ez zuela banandu ziren, eta poetak Ingalaterra utzi zuen betiko. Amak txikitatik matematika eta logikarenganako interesa txertatu nahi izan zion, aitaren “erokerietatik” urrunduko zuelakoan.
Gaztetan Charles Babbage konputazioaren aitzindaria ezagutu zuen, eta amak bultzatutako matematikako ezaguerei esker harekin lanean hasi zen. Babbagek kalkulu makina bat diseinatu zuen; makina funtzionamenduan sekula ikusi ez zuen arren, konputazioaren historian giltzarria izan zen, erabiltzen zituen kontzeptuengatik.
Ada Lovelaceren lana, nagusiki, Babbagek egiten eta diseinatzen zuena dokumentatzea zen, baina bere ekarpenak ere egin zituen. Kalkulu jakinak egiteko makinan sartu behar ziren jarraibideak idatziz jaso zituen. Hau da, programa bat idatzi zuen, problema ebazteko konputagailuak eman beharreko urrats sorta, eta programazio lengoaia deskribatu zuen, gehiegi sakondu ez arren. Hortaz, historiako lehen programatzailea izan zen. Zehazki, Ada Lovelaceko kondesak sortutako programak Bernoulliren zenbakien balioak kalkulatzen zituen.
Urte askotan, Babbageren itzalean lausotu zituzten Adaren merezimenduak “emakumezko ergel, harroputz eta zoroa” zientziari halako ekarpenak egiteko gai ez zela argudiatuta.
Baina Lovelaceren dokumentazioa aztertuta garbi dago, konputagailua Babbagek sortu arren, Lovelacek gailu hark egin zezakeenaren ideia zabalagoa zuela. Babbegeren helburua, nagusiki, taula matematikoak inprimatzea zen, makina diseinatu zuenean. Bere laguntzaileak, ordea, askoz etorkizun oparoagoa aurreikusi zuen konputagailuarentzat; esaterako, tramankulu horiek egunen batean musika egiteko gai izango zirela uste zuen.
Makinak zenbait arauren arabera sinboloak manipulatzeko gai izango zirela eta zenbakiek, kantitateez gain, entitateak ere adieraziko zituztela uste zuen Lovelacek. Nozio hori esplizituki artikulatu zuen lehena izan zen eta, hala, kalkuluaren eta konputatzearen arteko funtsezko trantsizioaren mugarria ezarri zuen.
Lovelace hil eta ehun bat urtera hasi ziren haren ekarpenak gauzatzen; besteak beste, berak iradokitako txartel perforatuen erabilera hedatu zen. 1979an, AEBetako Defentsa Sailak Ada izena ipini zion programazio lengoaia bati eta Microsoftek haren aurpegia erabili izan du sistema eragileen lizentzia benetakotzat egiaztatzeko marka gisa. Berandu, baina txikitatik amak sustatuta egindako bidearen saria jaso zuen azkenean, aita sekula arbuiatu ez zuen arren. “Matematikari poetikotzat” zuen bere burua eta Lord Byronen ondoan dago ehortzita, hil ondoren sekula ezagutu ez zuen aitaren ondoan atseden hartzea baitzen bere nahia.
I just saw a series from another sad detective. All the plots take place on a remote island in Scotland. You know how these fictions work: many dead, ordinary people but not so many, and the dark green landscape. This time it reminded me of a trip I made to the Scottish... [+]
Japan, 8th century. In the middle of the Nara Era they began to use the term furoshiki, but until the Edo Era (XVII-XIX. the 20th century) did not spread. Furoshiki is the art of collecting objects in ovens, but its etymology makes its origin clear: furo means bath and shiki... [+]
In an Egyptian mummy of 3,300 years ago, traces of Yersinia pestis, the bacterium that caused the Justinian plague in the 6th century and the Black Plague in the 14th century, have just been found.
Experts until now believed that at that time the plague had spread only in... [+]
Greenland, the end of the 10th century. The first Scandinavian explorers and settlers arrived on the island. But by the 15th century these settlements had been abandoned and the original Inuit remained. But in 1721, the missionary Hans Egede organized an expedition and the... [+]
Tafallan, nekazal giroko etxe batean sortu zen 1951. urtean. “Neolitikoan bezala bizi ginen, animaliez eta soroez inguratuta”. Nerabe zelarik, 'Luzuriaga’ lantegian hasi zen lanean. Bertan, hogei urtez aritu zen. Lantegian ekintzaile sindikala izan zen;... [+]
