Bezeroak beti euskaraz egingo balu?
Kontseiluak, duela bi aste konferentzia egin zuen arlo sozioekonomikoa euskalduntzeko bidea biziberritu nahian. Han elkartu ziren sindikatu, kontsumitzaileen elkarte, enpresa eta administrazioetako ordezkariak. Gogo hutsaren poderioz lantokiak eta merkataritza euskalduntzen aritzetik egituratutako prozesu bateranzko bidea aldarrikatu zuen Kontseiluak.
Lau hankako mahaia garatu dute Kontseiluko partaideek arlo sozioekonomikoa euskalduntzen pauso sendoak emateko: enpresak, langileak/sindikatuak, kontsumitzaileak/bezeroak eta administrazioak. Bakoitza bere neurrian, baina laurak ezinbestekoak. Ekainaren 13ko konferentzian, protagonista guztiek hartu zuten parte.
Besteak beste, Euskal Kontsumitzaileen Antolakundeko prentsa arduradun Jose Luis Segurak hitz egin zuen. Hainbat kontsumitzaile elkarte biltzen dituen erakundeko kideak EAEko bezeroek kontsumitzaileen udal bulegoetan euskara eskubideekiko duten jarrera aztertu zuen.
Zenbait herritan egindako ariketa sinplea kontatu baino lehen zehaztapen bat egin zuen. Nazio Batuen Erakundeak kontsumitzaileek edo bezeroek dituzten eskubideen zerrenda luzea dauka, eta hizkuntz eskubideak ez dira inondik ageri. Ondoren, kontsumitzaileen lau udal bulegotako langileek bildutako informazioa jarri zuen mahai gainean. Bermeo (Bizkaia) ia erabat herri euskalduna izanda, merkataritzak ia orobat euskaraz aritzeko gaitasuna du. Kontsumitzaileen udal bulegora edonolako kexa jartzera doan herritarrak euskaraz egiten du normalean. Inoiz ez du inork hizkuntz eskubideak urratzeagatik kexarik jarri. Tolosa (Gipuzkoa) da bigarren adibidea. Bazar txinatarrak direla, lokutorioak... gaztelaniaz aritzen diren dendariak badira. Herritarrek ez dute erreklamaziorik egin. Portugaleten (Bizkaia) merkataritza gaztelaniaz ari da hein hain batean. Bulegora kexatzera doazenak ere gaztelaniaz mintzatzen dira. Euskaraz egiteko aukera ukatu zaielako erreklamaziorik ez dute jaso inoiz bulego horretan. Bilboko Plaza Barriako bulegoan beste hainbeste, kexarik batere ez, eta horretarako aukerak asko.
Herritarrak zergatik ez doaz kontsumitzaileen udal bulegoetara euskaraz aritzeko eskubidea urratzen zaienean? Jose Luis Segurak hainbat arrazoi aipatu zituen. Lehenik, azken 15-20 urteotan euskaldunak kemena eta ausardia galdu du euskararen borrokan, hoztu egin da. Bigarrenik, kontsumitzaile euskaldun askok uste du herri erdaldunetako merkataritza ez dagoela euskaraz aritzeko prestatuta, eta ez dagoela euskaraz egitera behartuta. Argi gera bedi, legez merkatariak ez daudela euskaraz artatzera behartuta. Hirugarrenik, kexa jartzera ausartzen dena euskaldun nahiko kontzientziatua izaten da, baina ez zaio atsegin kexatzea. Gainera, kontsumitzaile baino, euskaldun gisa sentitzen da mindua, eta errazago jotzen du adibidez Behatokira.
Kontsumoa jendarte sistema honen erdigunean dagoela kontuan hartuta, kontsumitzaileak (bezeroak) botere handia du, eta hizkuntz eskubideen alorrean eragiteko gaitasun handia, hark zer eskatu hura emateko baitago merkatua. EKAko prentsa arduradun Segurak kontsumitzaile euskaldunak jarri ditu jomugan eta haien pisua azpimarratzeko galdera hauek bota ditu: “Bilbo-Abandoko merkatariek zer pentsatuko lukete bezeroak erabat euskaraz hasiko balira? Eta Gasteizko bankuetakoek?”.
Bezeroak: ekintzaz apal, jarreraz sendo
Segurak lan mundua euskalduntzeko lau zutabeetatik bat ahul irudikatu du. Esan dezagun botila erdi hutsik ikusten duela. Kontseiluak aldiz, erdi beteta ikusteko arrazoiak eman ditu. EAEko herritarren %81ek uste du kontsumitzaileek saltoki, enpresa eta administrazioaren aldetik euskaraz eta gaztelaniaz artatuak izateko eskubidea dutela. Gauza bat da gai orokor erdi lausoez halako edo bestelako ustea izatea, eta beste bat, egunerokoan uste hori betetzeak eskatzen duena. Nolanahi ere, %81eko hori ez da abiapuntu txarra, uste lausoa eskari trinko bilakatzea falta da agian.
Luze aritu gara mahaiaren lau hanketako batez. Kontseiluan bildutako euskalgintzak lehen aipatutako lau aktore (enpresariak, langileak, bezeroak eta administrazioak) identifikatu ditu, eta zein lan-ardatz garatu beharko lituzkeen finkatu, lan mundua euskalduntzen eragiteko. Ondoko lau gida-lerroak marraztu ditu: lehenik, lan munduko sektorea euskalduntze prozesuaren inguruan egituratu beharra; bigarrenik, aitzindari izan diren enpresak aktibatu eta besteekiko lidergo lana hartu beharra; hirugarrenik, langileen artean euskaraz lan egiteko gogoa eta kontsumitzaileen artean euskaraz kontsumitu nahia barneratu beharra; laugarrenik, arlo sozioekonomikoa euskalduntzeko corpus juridikoa hobetu beharra.
Euskararen Gizarte Erakundeen Kontseiluak aholkularitzen sektorea osatzen duten bazkideekin batera, duela urte eta erdi lan munduaren euskalduntzeaz diagnosia eta etorkizuneko erronkak definitu zituen. Arlo sozioekonomikoa euskalduntzeko aktore nagusitzat ordea, ondokoak hartu ditu: enpresariak, langileak, kontsumitzaileak eta administrazioak. Eragile horiek ekarpenak egin zituzten, eta ekainaren 13an, konferentzian bildu ziren denak. Kontseiluaren ustez, eragile guztiak biltzeak du berebiziko garrantzia, bakoitza bere neurrian ezinbesteko aktore direlako. Horren lekuko da ekarpenak egin dituztenen zerrenda: EAEko hiru aldundiak, Eusko Jaurlaritza, CCOO, ELA eta LAB sindikatuak, EKA kontsumitzaile elkartea, eta hainbat enpresa (Eika, Mapsa, Cegasa, IMH, GSR, Elay, Orkli, Cikautxo, MCC). Konferentzian bertan hainbat enpresatako ordezkariak izan ziren: Ulma, Metro Bilbao, Kutxa Fundazioa, Erkide, Fagor, Electra Vitoria, Eusko Tren, Goizper, CAF eta Izfe. Lan munduaren euskalduntze prozesua bateko eta besteko langileen eta enpresari batzuen ekimenez hasi zen, gogo hutsez eta itsumustuka. Kontseiluko idazkari nagusi Paul Bilbaoren ustez, “boluntarismoan oinarritutako politikek eta arlo horretan egindako sustapenak emaitzak eman ditu, baina emaitza mugatuak. Noizbait euskararen erabilera normalizatuko bada, bestelako oinarri batzuk ezartzen hasi beharra dugu”.
In recent months I have had to work in a number of institutes and, at some point, I have had to talk to the students about the possibilities offered by the labour market. The typology of the students is varied and in the same city varies a lot from one neighborhood to another,... [+]
Languages Lan has just organised the first international conference on linguistic management in Bilbao. Much has been said in the Congress about language policy, management and tools. And emotions. And from emotions, how many cooperatives, companies and organizations in our... [+]
Few spend their whole lives at the same work. What was common at the time of our parents, today, is absolutely unusual. It seems that millennial generation youth will not spend five years in the same job and the time will be much shorter between Z and Alpha generations.
I too,... [+]
It is often difficult to find a service or product in Basque. Not everything can be achieved in Basque. We must look for suppliers that offer us products and/or services in Basque, both in the private and professional spheres.
Consumer legislation in the regulations of the... [+]
