Automatically translated from Basque, translation may contain errors. More information here. Elhuyarren itzultzaile automatikoaren logoa

"Nafarroakoa enpresa “herrikoia” izan zen gaztelarrentzat"

Katalina erregina gerrara bidean irudikatzen duen miniatura ezaguna.
Katalina erregina gerrara bidean irudikatzen duen miniatura ezaguna.

Iruñean jaioa, Madrilgo Alcalako Unibertsitateko Aro Modernoko historia katedraduna da. Nafarroako konkistari loturiko makina bat lan argitaratu du azken 25 urteotan, batez ere konkistari buruzko interpretazio ezberdinez eta Nafarroaren Gaztelarako “gehitze prozesuaz”. Besteak beste, Sociedad de Estudios Históricos de Navarra-ko kide da.

Nafarroako Gobernuak 1512ko konkistaren bosgarren mendeurrena gogoratzeko sorturiko batzorde zientifikoaren presidentea da Floristan Imizcoz. Nafarroako Gobernuak 2011n antolaturiko konkistari buruzko kongresuan defendatu zuen konkista inguruko noble gaztelarrek eginiko “enpresa” bat izan zela eta ez hainbeste Fernando Katolikoak aurreikusitako operazio bat. 2012ko otsaileko Pregón aldizkarian –Diario de Navarra-rekin batera saldua– teoria berdinean sakontzen du Floristán Imizcozek Navarra en 1512: ¿Quien conquistó y quien fue conquistado? izeneko artikuluan.

“1512ko uztaileko lehen inbasioan, soldadu profesionalek osatutako nukleo murritz batekin batera, gaztelar tituludun batzuk etorri ziren, euren seme eta zordunekin; baita inguruko hiribildu eta probintzietako miliziak ere. 1512ko azaroko Iruñeko laguntzan15 eta 1521eko Noaingo borrokan ere berdin ikusten da: hurbileneko Gaztelaren mobilizazio azkarra. (…) Seguruenik, Nafarroakoa, enpresa ‘herrikoia’ izan zen haientzat, Portugalgo konkista (1580) mendebaldeko gaztelarrentzat izan zen bezalaxe. (…)

Honek iradokitzen digu elementu kualitatiboak kontuan hartu behar direla. Zeren-eta konkistatzaileek ez zuten garaitu soilik konkistatuak baino gehiago, indartsuagoak edo zortekoagoak zirelako. (…) Birplanteatu beharko dira nafarren arrazoiak borrokarako –edo borrokarik ez egiteko–, eta horrek eramaten gaitu beaumontarrek eta agramontarrek izan zuten papera aztertzera. (…)

Oso errotuta dagoen arren, baztertu behar da Fernando Katolikoak konkista aurreikusi zuela dioen ideia: terrenoa preparatu zuen, inbasioa erabaki, aukera aprobetxatu eta… bere zoriaz ikaratu egin omen zen. Hainbat testigantzen arabera, Gipuzkoa babesten zuen ejertzito ingelesa itsasoratu zenean, okupazioa utzi eta atzera egitea pentsatu zuen, Frantziaren erreakzioaren beldur. Baina testigantza hauek, kapitain eta noble gaztelarren osotasuna kontrajartzen duten Katolikoaren segurtasun falta eta erabakitzeko gaitasunik ezaren aurrean”.
 


Newest
2025-02-13 | Axier Lopez
Boycott of the massacre of whales and dolphins
In the Faroe Islands, an archipelago in the North Atlantic under Danish control, hundreds of cetaceans – usually more than a thousand – are killed each year. Some call it "tradition" because of its centuries of antiquity. But the known and viral images of hundreds of dolphins... [+]

2025-02-13 | Gedar
Russian gas returns to Europe via TurkStream
Slovakia has announced that it will continue to receive Russian gas after the flow in Ukraine has ceased, and Transnistria has refused European "aid".

GUET Women's Group of the University of Vitoria
“How is it possible for the teacher to stay in the UPV? It’s been under attack for years, and it was known.”
As soon as they learned of the complaints against a professor of Hispanic Philology at the Campus of Vitoria-Gasteiz, an open assembly was held by the Women’s Group of the University of Vitoria-Gasteiz GUET. In just one week, “tens” of new accusations and testimonies have... [+]

Aski Da mugimendua Irungo Udalarekin bildu da: hizkuntza politika berri baten lehen urratsak?

Gabonetako argiak pizteko ekitaldia espainolez egin izanak, Irungo euskaldunak haserretzeaz harago, Aski Da! mugimendua abiatu zuen: herriko 40 elkarteren indarrak batuta, Irungo udal gobernuarekin bildu dira orain, alkatea eta Euskara zinegotzia tarteko, herriko eragileak... [+]


The Little Speed Pavilion, which was a concentration camp in 1936, will be maintained in Irún
At Irun Train Station, the Little Speed Pavilion at the back of the Customs Building will continue to stand as a witness to the terrible post-war seclusion system of 1936, as a result of the erasure of memorialist groups. The pavilion was used by the Francoists from 1936 to 1942... [+]

Harassment and Retaliation of a Teacher
The UPV confirms that it has received several formal complaints and that it has activated the protocol against gender violence
The Rectorate Group of the University of the Basque Country (UPV/EHU), in its note to LA LUZ, specified that "from the moment it became aware of the allegations against the professor of Hispanic Philology, the procedure defined by the protocol is in progress". Five anonymous... [+]

Children who ingest tobacco smoke have similar traces of active smokers in their DNA.
The Barcelona Institute of Global Health has investigated the health problems that smoking tobacco smoke can lead to, even if you are not a smoker, and has shown that it leaves dangerous traces in children’s DNA.

Netanyahu threatens war if prisoner exchange does not take place on Saturday
"If Hamas does not return our hostages before noon on Saturday, the ceasefire will end and the army will fight hard until Hamas is defeated," said Israeli Prime Minister Benjamin Netanyahu, after the Palestinian group's decision to temporarily postpone the prisoner exchange.

2025-02-12 | Euskal Irratiak
Marieniako lurren aldeko militanteen epaiketa, irailaren 9ra gibelatua

Irailaren 9ra gibelatu dute Kanboko kontseiluan gertatu kalapiten harira, hiru auzipetuen epaiketa. 2024eko apirilean Kanboko kontseilu denboran Marienia ez hunki kolektiboko kideek burutu zuten ekintzan, Christian Devèze auzapeza erori zen bultzada batean. Hautetsien... [+]


Europe pledges to invest €200 billion in artificial intelligence
On February 10 and 11, a hundred heads of state met in Paris, together with representatives of the Artificial Intelligence sector, for the fourth summit on AI. Although there have been concerns and questions about this technology that is developing at high speed, it was not a... [+]

Yamili Chan Dzul. Emakume, indigena, prekarizatu
“Gure mugimenduak ahultzeko estrategiaren parte da emakumeak hiltzea”

Oinarrizko maia komunitateko U Yich Lu’um [Lurraren fruitu] organizazioko kide da, eta hizkuntza biziberritzea helburu duen Yúnyum erakundekoa. Bestalde, antropologoa da, hezkuntza prozesuen bideratzaile, eta emakumearen eskubideen aldeko aktibista eta militante... [+]


Teknologia
Bilakaera kontzientea

Zer jakin behar dut? Norekin erlazionatu behar dut? Non bizi behar dut? Ardura horiekin gabiltza gizakiok gure gizarteen baitan bizitza on baten ideia bizitzeko bidean. Ondo erantzuten ez badakigu, bazterretan geratuko garen beldurrez.

Joan den astean, kanpoan geratzearen... [+]


Eguneraketa berriak daude