Ikasturte oso bat igaro da alfer-alferrik. Iazko udazkenean salatu nuen Elebiden (Herritarren hizkuntz eskubideak bermatzeko zerbitzua, EAEn) Teseo fitxa gaztelaniaz bete behar izan nuela, eta hala jarraitzen du fitxa horrek. Tesia euskaraz egin, eta UPV/EHUk eskura jartzen duen fitxa, Madrilgo Consejo de Coordinación Universitaria delakoak Espainiako Estatuko unibertsitateetan egiten diren tesiak artxibatzeko, gaztelaniaz bete behar! Baina, lasai irakurle, ez dut luma hartu sumindurik sentitzen naizelako, ni naizen gizaki berezi honi jaramon ez egiteagatik. Aztertu dezagun kasua, esanguratsua baita.
Fitxak berak guri dagokigunerako bi atal ditu, bata, inprimakia bera, laburra, bi mila karaktere asko jota, eta hori baino garrantzitsuagoa, administrazioak berak eskaini behar dio inprimaki hori tesia burutu duenari; bada, hori itzultzea, itzultzaile arduratsu batentzat ordubete pasatxoko lana izan liteke, gehiago ez! Gero, bigarren atala, tesi-egileak tesia laburtu egin behar du, gaztelaniaz nahitaez (hortik aurrera euskaraz, ingelesez, mandarin txineraz... laburtu dezake!).
Teseo inprimakiaren espedienteak ezin argiroago agertzen du Espainiako Estatuaren izaera: batua, zentralizatua eta gaztelanian zurkaiztua. Eta hori bezain garbi, hori posible izan dadin, EHUk egiten duen elkarlana: unibertsitate autonomikoak zentroa zentroago bihurtzen laguntzen du, periferiakook zentroko hizkuntza erabiltzera behartuz.
Eta Elebide? Borondate onenarekin gutunak hara eta hona, batere eraginkortasunik gabe. Madrilera gutuna, iazko azaroan; Madriletik erantzuna: “Bai, egingo dugu (datarik gabe)”. Hitz onak egintzak labur! Gaur arte. Ez dute egin nahi, ez dute artxibo zentralean azpi-artxibo bat ireki nahi euskarazko tesi-laburpenak gordetzeko. Norbaitek gainbegiratu beharko lituzke! Gastu murrizketaren eta unibertsitate espainiarraren batasunaren amoretan!
BBCnews-en irudiak agertzen dira ba, iruzkinik gabe; irudika Teseo inprimakia, nire salaketa, UPVren erantzuna –hori Madriletik dator, eta normala da gaztelaniaz izatea; hori ez da inposizioa–; eta Elebideren gutun-truke debaldekoa. Iruzkinak zuk jarri, irakurle!
Europako estatu deszentralizatuenean bizi omen gara; EHUk unibertsitate zentrala zuritzen du, eta itxurakeriaren apoteosi honetan, erramua jartzen duena Elebide da, teorian gure eskubideak defendatzeko, praktikan, itxurakeria hutsa.