Plastikozko dirua Bilbotik sartu zen Espainiako Estatura
Bilbo, 1971. Banco de Bilbao Bank-Americard kreditu txartela –gero Visa izango zena– bezeroen artean banatzen hasi zen. Erresuma Batuan izan ezik, ordura arte Europan ez zen halakorik erabiltzen, eta hura izan zen Espainiako Estatuko lehen kreditu txartela. Produktuaren sustapen kanpainan ahalegin handia egin eta gero, urte gutxian, Espainia munduko lehen postuetan zen txartelen erabileran.
Lehen kreditu txartelak hogei bat urte lehenago erabiltzen hasi ziren AEBetan. Baina ideia askoz lehenago bururatu zitzaion Edward Bellamy idazleari. 1887ko Looking Backward nobela utopikoan, ordainketak egiteko etorkizunean txartelak erabiliko zirela aurreikusi zuen, eta izenean ere asmatu zuen: liburuan credit card (kreditu txartel) terminoa hamaika aldiz erabili zuen. 1920ko hamarkadatik aurrera, esku-dirutan ez ordaintzeko hainbat txartel sortu ziren, baina enpresa jakinetan edo salgai jakinak ordaintzeko soilik erabil zitezkeen.
1949an Frank Macnamarak negozio afaria izan zuen New Yorkeko Major’s Cabin Grill jatetxean. Kontua ekarri ziotenean diru zorroa etxean ahaztu zuela konturatu zen. Nola edo hala ataka horretatik irtetea lortu zuen, baina esku-dirua ordezkatuko zuen zerbait behar zela erabaki zuen, eta 1950ean Diners’ Club txartela sortu zuen. Horixe da, behintzat, Diners’ Clubeko ordezkariek kontatzen duten historia. Kartoizko txartel hura –plastikozkoa American Expressek merkaturatu zuen hurrengo hamarkadan– askotariko salgaiak ordaintzeko balio zuen lehen txartela zen, eta urtebetean 20.000 bezero lortu zituen.
1958an Amerikako Bankuak sekulako bultzada eman zion produktuari. Marketing taktika bortitz eta eraginkorra erabiliz, posta bidez 60.000 BankAmericard txartel bidali zizkien Fresnoko (Kalifornia) biztanleei, gero Banco de Bilbaok banatuko zituen txartel berak.
Horrenbestez, lehenik AEBetan eta gero gurean, ia konturatu gabe ordaintzeko ohitura arriskutsuaren historia hasi zen. Duela bi urte, 2009ko apirilaren 23an, Barack Obama banketxe nagusietako kreditu txartelen arduradunekin bildu zen, Time aldizkariaren hitzetan, “plastikoarekiko menpekotasuna kontrolatzeko”.
Administrazio Epaitegiak arrazoia eman dio EH Bilduk Lizarrako plantilla organikoaren hizkutnz profilen aurka jarritako helegiteari.
Yala Nafarroak deitutako manifestazioan 2.000 pertsona inguruk hartu dute parte eta Iruñeko hainbat kale zeharkatu ditu Gaztelu plazan amaitzeko. Azken irakurketan adierazi dutenez, "erokeria distopiko hori geldiarazi daiteke, askoz gehiago garelako kapital handiak... [+]
Eusko Ikaskuntzak adierazi du Ipar Euskal Herriko elkartean “gorabeherak” izan dituztela azken hilabeteetan. Bideratu bitartean marka eta egoitza erabiltzea ukatu diote. Lehendakaria ere aldatu dute.
Sozialdemokratek inoizko emaitzarik kaskarrenak lortu dituzten arren, litekeena da demokristau kontserbadoreekin elkartzea eta gobernua osatzea. Botoen %28,5 jaso ditu CDUk, eskuin muturreko AfDk %20,7 eta SPDk %16,4.
Euskal Herriaren industriaren etorkizuna ezin dela "heriotzaren, odolaren eta armen gainean" eraiki aldarrikatu dute mobilizazioaren antolatzaileek. Euskal erakundeen nahiz alderdi politikoen "isiltasuna" salatu dute.
Lau mila karaktere ditut kontatu behar dudana kontatzeko. Esan behar ditut gauzak argi, zehatz, soil, eta ahalko banu polit, elegante, egoki. Baga, biga, higa. Milimetrikoki neurtu beharra dut, erregelaz markatu agitazioa non amaitzen den eta propaganda non hasi. Literarioki,... [+]
Euskorpora elkartearen eta Euskorpus proiektuaren abiatzeak hautsak harrotu ditu. Pello Otxandiano EH Bilduko Eusko Legebiltzarreko oposizio buruak Euskorpusena akatsa dela uste du, "ezjakintasuna edo estrategia klientelarra". EH Bilduk galdera sorta egin du... [+]
LGTBIQ+ banderaren itzalpean eta mezu eta doinu antifaxistez inguratuta jarri du karpa Voxek.
Diario de Noticias de Álava (DNA) egunkariko langileak sinadura greban daude, eta aspaldi ari dira beren lan baldintza “miserableak” eta horiek kazetaritzaren kalitatean duen eragina salatzen. 2013tik soldatak izoztuta dituzte, eta ordutik erosahalmenaren %30... [+]
Emakume bakoitzaren errelatotik abiatuta, lurrari eta elikadurari buruzko jakituria kolektibizatu eta sukaldeko iruditegia irauli nahi ditu Ziminttere proiektuak, mahai baten bueltan, sukaldean bertan eta elikagaiak eskutan darabiltzaten bitartean.
Ibon galdezka etorri zait Bizibaratzea.eus webguneko kontsultategira. Uda aurre horretan artoa (Zea mays) eta baba gorria (Phaseolus vulgaris) erein nahi ditu. “Arto” hitza grekotik dator eta oinarrizko jakia esan nahi du, artoa = ogia; arto edo panizo edo mileka... [+]
Nekazal eremu lehor baten erdian ageri da putzua. Txikia da tamainaz, eta ez oso sakona. Egunak dira euririk egiten ez duela, baina oasi txiki honek oraindik ere aurretik bildutako urari eusten dio. Gauak eremua irentsi du eta isiltasunaren erdian kantu bakarti bat entzun da... [+]
Zuhaitza esnatzear dago, kimuak ageri dira adarretan. Gutxi falta da loraldirako, laster aro berria hasiko du, indarberrituta.